Czy wiesz, że przy ul. Chmurnej mieściła się kiedyś synagoga, przy ul. Krótkiej – loża masońska, a przy ul. Szpitalnej – zajezdnia tramwajowa? O tym w kolejnym odcinku „Historii elbląskich ulic” przypomina Karol Wyszyński, przewodnik PTTK.
Ulica Chmurna przebiega od ul. Giermków do ul. 1 Maja. W średniowieczu graniczyła z fortyfikacjami Starego Miasta. Po raz pierwszy w źródłach pisanych zaistniała w 1383 r. jako Sztormowa (Stormesschegasse), a przed 1830 r. zaczęto ją określać jako Sturmstrasse (Burzowa).
Na rogu ulicy Chmurnej i Giermków znajdował się sklep drogeryjny, którego właścicielem był Fritz Laabs. W 1886 r. był on jednym z założycieli Elbląskiego Klubu Rowerowego (Der Elbinger Radfahrer-Club). Klub wchodził w skład Niemieckiego Związku Rowerowego, który powstał dwa lata wcześniej w Lipsku.
W gmachu działającego obecnie trzygwiazdkowego hotelu do 1945 r. swoją siedzibę miało Prezydium Policji, Gestapo i NSDAP. Sam gmach powstał w 1930 r. dla pierwszego rewiru policji (w Elblągu były wówczas trzy rewiry policyjne). Siedziba policji przylegała bezpośrednio do ratusza, który uległ niemal kompletnemu zniszczeniu w wyniku działań wojennych i po 1945 roku został rozebrany. Budynek policji ucierpiał mniej i został odbudowany. W latach 1945-1990 mieścił się tutaj hotel pracowniczy Zakładów Mechanicznych „Zamech”, następnie budynek gruntownie wyremontowano, by otworzyć czterogwiazdkowy wówczas hotel Elzam. Dzisiaj hotel ma trzy gwiazdki i za sobą dwukrotną zmianę nazwy i właściciela.
Przy ul. Chmurnej znalazła także swoje miejsce synagoga, która została oddana do użytku 20 września 1824 r. Co ciekawe, pierwszej osobie o narodowości żydowskiej pozwolono osiedlić się w Elblągu dopiero w 1783 r. Synagoga przetrwała do „Kryształowej Nocy” - z 9 na 10 listopada 1938 r. spłonęła, czego dopilnowała... miejscowa straż pożarna.
Przed wojną okolice ulicy Chmurnej były bardzo gęsto zabudowane, niestety wiele budynków zostało zniszczonych, a w ich miejsce pojawiły się garaże oraz boiska sportowe.
Krótka
Nazwa jest nieco myląca, bo to nie jest najkrótsza ulica w naszym mieście. Wymieniona po raz pierwszy w 1379 r. jako Psia uliczka (Hundegasse), przed 1830 r. zmieniono jej nazwę na ulicę Jakuba (Jakobstrasse). Po 1945 r. otrzymała obecne miano. Ze starej zabudowy po 1945 r. ocalał jedynie budynek, w którym dzisiaj mieści się PTTK i hotel. W przeszłości obok znajdowała się siedziba Loży Masońskiej oraz Resursa Obywatelska, ale o tym opowiemy w jednym z kolejnych odcinków naszego cyklu.
W budynku PTTK do 1945 r. mieszkali wiceburmistrzowie Elbląga, m.in. dr Karl F. Merten. Kamienica była własnością kupca Paula Kustera, obecnie należy właśnie do PTTK.
Szpitalna
Do 1945 r. ulica Szpitalna była łącznikiem pomiędzy ul. 1 Maja a ul. Giermków, obecnie jej ciąg jest przerwany przez boisko szkolne. Obecną nazwę nosi od... 1782 roku (po niemiecku – Hospitasgasse), na pamiątkę szpitala św. Elżbiety, który tutaj kiedyś istniał. Dzisiaj w miejscu szpitala znajduje się kamienica, w której działa apteka.
Ale historia ulicy jest o wiele dłuższa, po raz pierwszy wzmianka na jej temat pojawiła się już w 1430 roku, kiedy ulicę nazywano Katzhodishegasse, czyli.. Uliczką, gdzie pasą się koty.
Na rogu Szpitalnej i Giermków istniała Polska Apteka. Nazwa pochodzi z czasów, kiedy to do Elbląga przyjeżdżali polscy królowie, którzy zaopatrywali się tam w różne medykamenty.
Także przy ulicy Szpitalnej w 1895 r. powstała pierwsza w Elblągu zajezdnia tramwajowa. W przyszłym roku będziemy więc obchodzić 120. rocznicę uruchomienia tramwajów, starszy pod tym względem jest jednie Wrocław. Budowniczym linii i zarazem właścicielem elbląskich tramwajów była berlińska firma Union Elektrizitäts-Gesellschaft. Miała dzierżawić tramwaje przez 50 lat, ale już w 1922 r. odsprzedała je miastu, bo źle wychodziła finansowo na eksploatacji komunikacji miejskiej.
W 1928 r. wybudowano nową zajezdnię przy ul. Browarnej, ta przy Szpitalnej funkcjonowała jednak nadal, aż do czasu zniszczeń wojennych w 1945 r.
Do obecnych czasów zachował się jeden z budynków zajezdni przy Szpitalnej, położony najbliższej Szkoły Podstawowej nr 21. Niektórzy mieszkańcy z pewnością pamiętają, jak kupowali tam bilety miesięczne.
