Winniczek w regionie pod całoroczną ochroną

W 2011 r. zebrano 410 ton winniczków, w latach 2012-2013 zbiory wynosiły 240 ton, a w latach 2018-2023 pozyskiwano już tylko od 39 do 111,5 tony winniczków.

- Ślimak winniczek Helix pomatia podlega w Polsce częściowej ochronie gatunkowej. Można go zbierać jedynie przez 30 dni w roku, w okresie od 20 kwietnia do 31 maja, przy czym do zbioru dopuszczone są wyłącznie osobniki o średnicy muszli powyżej 30 mm. Aby w zgodzie z prawem zbierać winniczki do celów przetwórstwa spożywczego, należy mieć zezwolenie regionalnego dyrektora ochrony środowiska – podaje Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie. W 2024 r. i w 2025 r. zbiór ślimaka w regionie został całkowicie wstrzymany w związku ze zmniejszeniem jego populacji.

Zagrożeniem dla winniczka są działania człowieka, prowadzące trwałe przekształcenia jego siedlisk. Ze zmniejszeniem populacji idzie w parze zmniejszone zainteresowanie zbiorem. Jak informuje olsztyński RDOŚ, w 2023 r. wydano 21 zezwoleń, a w latach wcześniejszych od 40 do nawet 90. W minionym roku dopuszczono do zbioru 73 tony tego mięczaka i pozyskano niespełna 39 ton winniczków (na podstawie 16 złożonych dotychczas sprawozdań).

RDOŚ w 2025 r. planuje przeprowadzić kolejne badania populacji ślimaka.

Jak czytamy na stronie Lasów Państwowych, winniczek to największy w Polsce ślimak skorupiasty. Jego "muszla jest stożkowato kulista, barwy od białawej do ciemnobrązowej. Posiada od 5 do 6 skrętów, u większość osobników jest prawoskrętna. Skorupa osiąga rozmiary nawet 50x45 mm. Porusza się z prędkością 5cm/min.", dożywa 5-8 lat. Jego serce w okresie snu zimowego bije raz na minutę. "W czerwcu lub lipcu do jamy wykopanej nogą w ziemi, winniczek składa około 50 białych jaj wielkości grochu. Młode winniczki wylęgają się po 3-4 tygodniach, ale dojrzałość płciową osiągają dopiero po czterech latach".

Winniczek to ślimak jadalny, którego Polska jest jednym z głównych eksporterów.