Latem chętnie korzystamy ze spacerów na skrajach lasów, pól i łąk, podczas których możemy spotkać na swojej drodze barszcz Sosnowskiego. Choć mało kto zna tę roślinę, przebywanie w jej bliskości stanowi duże zagrożenie dla zdrowia człowieka! - ostrzega elbląski sanepid.
Barszcz Sosnowskiego jest groźną rośliną inwazyjną, stanowiącą duże zagrożenie dla zdrowia człowieka ze względu na jej właściwości parzące. We wszystkich częściach rośliny znajduje się olejek eteryczny zawierający duże stężenie substancji światłouczulających, które przy jednoczesnym zadziałaniu promieni UV mają właściwości fototoksyczne i rakotwórcze.
Barszcz Sosnowskiego to bylina
- o masywnej budowie (inne podobne gatunki mogą dorastać do tej samej wysokości, ale są drobniejsze w budowie)
- o łodygach pustych w środku, pokrytych w dolnej części fioletowymi plamkami,
- dorastająca w ciągu jednego sezonu do 3 - 5 metrów wysokości,
- z białymi, drobnymi kwiatami zebranymi w bardzo duże (o średnicy ok. 50 cm) parasolowate kwiatostany,
- o bardzo dużych złożonych liściach (ok. 150 cm średnicy), które są skrętolegle ułożone na łodydze.
Toksyczność barszczu
Doniesienia naukowe odnoszące się do zdiagnozowanych negatywnych skutków zdrowotnych u ludzi narażonych na kontakt z barszczem Sosnowskiego wykazuje, że ich skóra po kontakcie z sokiem barszczy (zawierającym m.in. furanokumaryny), poddana ekspozycji na promienie słoneczne (UVA) może ulegać poparzeniom wszystkich trzech stopni. Powstałe w ich wyniku rany i owrzodzenia trudno się goją, mogą utrzymywać się nawet do kilku lat. W skrajnych przypadkach może dojść do rozległej martwicy skóry. Substancje światłouczulające barszczu są również emitowane do otoczenia, toteż mogą osadzać się na skórze, nie tylko w bezpośrednim kontakcie z rośliną, ale także poprzez powietrze, co ma miejsce szczególnie w upalne, wilgotne dni. Wdychanie olejków eterycznych może powodować bóle i zawroty głowy oraz nudności, a w skrajnych przypadkach poparzenia dróg oddechowych.
Objawy
Na skutek kontaktu skóry z rośliną obserwuje się objawy podobne do poparzenia termicznego. Następnie – zależnie od nasilenia poparzenia – mogą pojawić się pęcherze z surowiczym płynem, a nawet głębokie rany. Wdychanie olejków eterycznych może prowadzić do bólu głowy, nudności, poparzenia dróg oddechowych. Objawy występują po kilkunastu minutach od kontaktu z rośliną – największe natężenie następuje w ciągu 30 minut do 2 godzin. Objawy mogą nasilać się w ciągu 24 godzin.
Jak się ustrzec przed poparzeniem?
Nie dotykać i nie chwytać roślin przy użyciu gołych rąk. Nie pozwalać dzieciom na zabawę nieopodal barszczu Sosnowskiego, ze względu na rozmiar rośliny i puste łodygi może się ona wydawać dla dzieci szczególnie atrakcyjna. W upalne dni unikać zbliżania się do rośliny, ze względu na lotne olejki eteryczne emitowane do otocznia, które mogą osadzać się na skórze.
Pierwsza pomoc przy poparzeniu
Jeżeli miał miejsce kontakt z rośliną, ale nie wystąpiły jeszcze objawy poparzenia należy jak najszybciej (w ciągu 5-10 minut) obmyć skórę dużą ilością letniej wody z mydłem.
W każdym przypadku – niezależnie od stopnia nasilenia objawów – należy unikać ekspozycji na światło słoneczne (nawet w przypadku braku objawów przynajmniej przez 48 godzin). Zaleca się w ramach profilaktyki zastosowanie kremu z wysokim filtrem UV
W przypadku wystąpienia objawów (opuchlizna i reakcja zapalna) należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Podczas oczekiwania na kontakt z lekarzem, w celu złagodzenia symptomów, można zastosować okłady z mokrych kompresów lub lodu oraz podać doustnie wapno, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej.
Jeżeli pojawiły się rumienie bądź pęcherze surowicze, ale nie doszło do ich rozerwania, można zastosować miejscowo maści (kremy) kortykosteriodowe. W przypadku kontaktu oczu z rośliną należy je przemyć dokładnie wodą i chronić przed światłem.
Zasięg naturalny oraz obszar inwazji
Do Polski barszcz Sosnowskiego został sprowadzony pod koniec lat 50. XX wieku jako obiecująca roślina paszowa. Po niedługim czasie, z powodu problemów z uprawą i zbiorem, uprawy zostały porzucone, jednak gatunek zaczął rozprzestrzeniać się samorzutnie. W chwili obecnej spotykany jest już w całej Polsce, szczególnie na Podhalu w dolinach rzecznych.
Jeśli zauważysz barszcz Sosnowskiego, zgłoś ten fakt pod całodobowy numer alarmowy straży miejskiej 986. Więcej możesz dowiedzieć się na stronie barszcz.edu.pl