W 2024 roku mija 70 lat od czasu, gdy w Elblągu uruchomiono studia. Początkowo działał tu punkt konsultacyjny Politechniki Gdańskiej, z upływem lat rozbudowano bazę akademicką, powstały uczelnie, które funkcjonują do dzisiaj. Z okazji jubileuszu przypominamy skomplikowaną historię starań o akademicki Elbląg, nad którą 20 lat temu pochylił się Henryk Miłosz w „Roczniku Elbląskim” i której dalszy ciąg, do czasów współczesnych, opiszą również dziennikarze portElu. Zachęcamy Czytelników do wspomnień. Dzisiaj piąta część cyklu.
Cytujemy obszerne fragmenty artykułu Henryka Miłosza, który ukazał się w Roczniku Elbląskim w 2006 roku.
Początki działalności PWSZ
Maj 1998 – 12 maja Komisja Akredytacyjna Wyższego Szkolnictwa Zawodowego pozytywnie zaakceptowała wniosek o powołaniu do życia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu. Prof. Andrzej W. Jasiński, członek Komisji Akredytacyjnej, odpowiedzialny osobiście za sprawdzenie wniosku i przygotowanie opinii w przedmiotowej sprawie, w swoim wystąpieniu (1) do Przewodniczącego KA WSZ, prof. Marka Witkowskiego, wysoko ocenił możliwości Elbląga i stan organizacyjny przygotowań do uruchomienia uczelni. Potwierdził ogromne zaangażowanie władz wojewódzkich i samorządowych w pracach i działaniach na rzecz przyszłej uczelni. Wysoko ocenione zostały, wówczas 43-letnie, tradycje szkolnictwa wyższego w Elblągu.
Baza materialna planowana do przekazania uczelni jak i jej zasoby, w tym zbiory biblioteczne (2) Oddziału Politechniki Gdańskiej i dwóch kolegiów stanowiły już wówczas mocne podwaliny elbląskiej uczelni. Natomiast decyzja Zarządu Miasta (3) gwarantowały przekazanie terenów użytkowanych przez kolegia, jak również terenów przyległych do nich i Oddziału PG, a Kurator Oświaty zadeklarował (4) nieodpłatne przekazanie dwóch obiektów dydaktycznych przy ul. Czerniakowskiej i Bursy Szkolnictwa Zawodowego przy ul. Zacisze 12.
We wnioskach końcowych, prof. A. W. Jasiński napisał, „Przedłożona dokumentacja, przeprowadzone rozmowy (5) z przedstawicielami nowych władz wojewódzkich, władz samorządowych, administracji specjalnej, Komitetu Organizacyjnego PWSZ oraz Fundacji Akademickiej skłaniają mnie ku stwierdzeniu, iż powołanie PWSZ w Elblągu jest uzasadnione i spotyka się z oczekiwaniami społecznymi i gospodarczymi regionu.”
maj 1998 – Maria Piór, wojewoda elbląski oraz Henryk Miłosz, kierownik Biura Komitetu Organizacyjnego, w dniu 27 maja 1998 r. biorą udział w posiedzeniu Senatu Politechniki Gdańskiej, na którym podjęta zostaje uchwała (6) o odpłatnym przekazaniu budynku przy ul Grunwaldzkiej 137 w Elblągu za kwotę 1 890 000 zł.
czerwiec 1998 – 16 czerwca Prezes Rady Ministrów na posiedzeniu rządu, uwzględniając pozytywną opinię Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego z dnia 3 czerwca 1998 r., powołał Państwową Wyższą Szkołę Zawodową. (7)
wrzesień 1998 – 29 września w sali kinowej Wojewódzkiego Ośrodka Kultury przy pl. Kazimierza Jagiellończyka odbyła się pierwsza uroczysta inauguracja roku akademickiego pierwszej publicznej elbląskiej uczelni. Pierwszych 223 studentów otrzymało indeksy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu. Dla Elbląga, który przed 44 laty rozpoczął własną drogę budowy szkolnictwa wyższego, inauguracja nowej uczelni była zwieńczeniem starań władz wojewódzkich, miejskich, przedstawicieli współpracujących uczelni akademickich, zakładów pracy, organizacji społecznych i wielu, prywatnie i zawodowo, zaangażowanych osób.
Dla Elbląga rozpoczął się nowy rozdział historii szkolnictwa wyższego w mieście. Dziś (dane z 2006 r. – red.), licząca ponad 4,5 tys. studentów uczelnia wpisała się na trwałe w krajobraz edukacyjny, gospodarczy, społeczny i kulturalny Elbląga.
Pierwszym rektorem uczelni został dr hab. inż. Zbigniew Leonard Walczyk, pierwszym kanclerzem uczelni - mgr inż. Henryk Miłosz (8), a pierwszym przewodniczącym Konwentu Uczelni - Władysław Mańkut, przewodniczący Elbląskiej Fundacji Akademickiej. Pierwsze posiedzenie Senatu PWSZ odbyło się 4 listopada 1998 r., Konwentu - 27 listopada 1998 r., a pierwsze wspólne posiedzenie Konwentu i Senatu miało miejsce 17 grudnia 1998 r.
Rok 1999 dla PWSZ w Elblągu to czas umacniania bazy materialnej uczelni. W tym miejscu należy odnotować, że pierwsze starania o własną bazę dydaktyczną podjęto już 1969 r. kiedy to powstał Honorowy Komitet Budowy Oddziału Politechniki Gdańskiej, którego celem było wybudowanie i wyposażenie obiektu. (9)
Zajęcia dydaktyczne PWSZ, w pierwszym roku akademickim uczelni prowadzone były w dwóch obiektach: w budynku Politechniki Gdańskiej przy al. Grunwaldzkiej 137, użyczonym do czasu jego wykupienia przez Politechnikę Gdańską oraz w budynkach byłych kolegiów, które decyzją kuratora przekazane zostały nieodpłatnie nowej uczelni. Bazę socjalną stanowił dom studencki w byłej bursie szkolnej (10) przy ul Zacisze 12.
Intensywne starania władz wojewódzkich i miejskich oraz kierownictwa uczelni w sprawie wykupu od Politechniki Gdańskiej budynku zakończone zostały 10 czerwca 1999 r.. (11) Środki finansowe, w wysokości 1.890.000 zł, na realizację zakupu zostały przekazane w 1/3 przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, a w 2/3 przekazane zostały przez Elbrewery Co. Ltd Sp. z o.o. w Elblągu ze środków postawionych do dyspozycji wojewody elbląskiego.
Dzięki osobistemu zaangażowaniu prezydenta Elbląga Henryka Słoniny szkoła otrzymała darowiznę w postaci rozpoczętej inwestycji Domu Pomocy Społecznej przy ul Wspólnej 11-13 wraz z prawem wieczystego użytkowania działki o powierzchni 10,004 ha z przeznaczeniem na budowę domu studenta (12). Obiekt, po opracowaniu nowych funkcji użytkowych (13) i dokonaniu zmian w dokumentacji, jest dziś jednym z najlepszych domów studenckich w Polsce.
Kolejne działania prezydenta Henryka Słoniny wzbogacające uczelnię, to darowizna i oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste dziesięciu działek, dodając do dotychczas zajmowanych kolejne parcele, umożliwiające dalszy rozwój bazy materialnej uczelni. (14)
Zaangażowanie prezydenta Elbląga w rozwój elbląskiej uczelni doprowadziło do przekazania połowy budynku byłego Urzędu Wojewódzkiego. Pomimo wielu niesprzyjających sytuacji przygotowany został wniosek (15) o przyznanie kontraktu wojewódzkiego na realizację zadania 1.2.2., który został podpisany 3 sierpnia 2001 r. w Urzędzie Marszałkowskim w Olsztynie.
12 września 2002 r. prezydent Henryk Słonina aktem notarialnym (16) przekazuje część nieruchomości, która po przeprowadzeniu gruntownego remontu stanowi siedzibę władz uczelni i Instytutu Informatyki Stosowanej. Obecnie (stan na 2006 r. – red.) Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa posiadająca 3 obiekty dydaktyczne, o łącznej powierzchni 12.755 m2 i dwa domy studenckie, o łącznej powierzchni 9.492 m2, jest w stanie realizować wytyczone przed kilku laty cele stawiane publicznemu szkolnictwu wyższemu w Elblągu.
Podpis pod zdjęcie główne: Pierwsza inauguracja roku akademickiego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu. Władze uczelni: od lewej strony: Krystyna Bartkiewicz – dyrektor Instytutu Humanistycznego, Henryk Miłosz – kanclerz, Zbigniew Walczyk – rektor, Aleksandra Arceusz – dyrektor Instytutu Języków Obcych, Jarosław Niedojadło – dyrektor Instytutu Politechnicznego
H. Miłosz, Szkolnictwo wyższe w Elblągu w latach 1954 – 2005, Rocznik Elbląski, 2006
Tytuł od redakcji. Za tydzień kolejny odcinek historii akademickiego Elbląga
Przypisy:
1. Wystąpienie z dnia 6 maja 1998 r., przygotowane przez prof. dr hab. inż. Andrzeja W. Jasińskiego, członka Komisji Akredytacyjnej WSZ skierowane do prof. dr hab. inż. Marka Witkowskiego, Przewodniczącego Komisji Akredytacyjnej Wyższego Szkolnictwa Zawodowego.
2. Wystąpienie z dnia 6 maja 1998 r., przygotowane przez prof. dr hab. inż. Andrzeja W. Jasińskiego - Zbiory biblioteczne w 1998 r.: Oddziału Politechniki Gdańskiej w Elblągu – 23.000 woluminów, Kolegium Nauczycielskiego – 8.770 woluminów, Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych – 6.400 woluminów
3. Uchwała Nr 671/153/97 Zarządu Miasta Elbląga z dnia 13 listopada 1997 r., w sprawie przyrzeczenia, oddania w zarząd Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu, nieruchomości gruntowych położonych w Elblągu przy ulicach Malborskiej, Czerniakowskie i Grunwaldzkiej.- łącznie 3,5207 ha.
4. Deklaracja Kuratora Oświaty dr Edwarda Murdzi z dnia 14 listopada 1997 r.
5. Wystąpienie z dnia 6 maja 1998 r., przygotowane przez prof. dr hab. inż. Andrzeja W. Jasińskiego - Prof. Andrzej w. Jasiński w swoim opracowaniu powołuje się na rozmowy przeprowadzone z: Marią Piór – Wojewodą Elbląskim, Jerzym Müllerem – Wiceprezydentem Miasta Elbląga, Edwardem Murdzią – Kuratorem Oświaty w Elblągu, Henrykiem Miłoszem – Kierownikiem Biura Organizacyjnego PWSZ w Elblągu, Michałem Walukiem – Przewodniczącym Fundacji Akademickiej, Dyrektorem Generalnym PPU „Elzam” S.A.
6. Uchwała Senatu Politechniki Gdańskiej nr 51/98/XVIII z dnia 27 maja 1998 r., w sprawie: zgody na przekazanie nieruchomości położonej w Elblągu dla tworzącej się Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu
7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 czerwca 1998 r. w sprawie utworzenia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu, Dz. U. Nr 76/98 poz. 495.
8. Ponadto: mgr Krystyna Bartkiewicz – dyrektor Instytutu Humanistycznego, mgr Aleksandra Arceusz – dyrektor Instytutu Języków Obcych, dr inż. Jarosław Niedojadało – dyrektor Instytutu Politechnicznego
9. Pismo skierowane do Ministra Przemysłu Ciężkiego z dnia 21 października 1969 r., podpisane za Honorowy Komitet przez: inż. B. Nadera - Dyrektora Zamechu, mgr inż. A Ruszkowskiego – Przewodniczącego PMRN i W. Skowrona – I Sekretarza KMiP.
10. Akt notarialny, Repertorium A numer 12512/1998 z dnia 17 grudnia 1998 r. dotyczący przekazania przez Skarb Państwa nieruchomości składającej się z działki numer 166/4 wraz z budynkiem bursy.
11. Akt notarialny, Repertorium A numer 5531/1999 z dnia 10 czerwca 1999 r. w sprawie sprzedaży nieruchomości położonej na działce numer 685.
12. Akt notarialny, Repertorium A numer 490/1999 z dnia 13 lipca 1999 r. w sprawie darowizny nieruchomości (rozpoczętej inwestycji) położonej na działce numer 133.
13. Projekt przewidywał tylko 75 miejsc mieszkalnych i szeroką bazę usługową (medyczno-rehabilitacyjną i socjalną). Wymagał określenia nowych funkcji użytkowych (opracowanych przez autora niniejszego opracowania ) i przeprojektowania.
14. Akt notarialny, Repertorium A numer 7097/1999 z dnia 16 grudnia 1999 r. , umowa darowizny i oddania gruntu w użytkowanie wieczyste działek: nr 58, nr 684/1, nr 684/2, nr 684/3, nr 59/11, nr 59/15, nr 59/16, nr 59/9, nr 59/21, nr 693.
15. Wniosek opracował zespół powołany przez prezydenta Henryka Słoninę w składzie: Witold Wróblewski – naczelnik Wydziału Strategii i Rozwoju, Henryk Miłosz – kanclerz PWSZ w Elblągu, Dariusz Waldziński – prorektor PWSZ w Elblągu.
16. Akt notarialny, Repertorium A numer 8473/2002 z dnia 12 września 2002 r. w sprawie darowizny udziału nieruchomości