84 lata temu w Warszawie powstała Służba Zwycięstwu Polski – pierwsza organizacja niepodległościowa, która miała podjąć walkę podczas okupacji. Pod elbląskim pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego uczczono rocznicę tamtych wydarzeń. Zobacz zdjęcia.
10 października 1939 r. do warszawiaków trafił pierwszy numer podziemnej gazetki „Polska żyje” wydawanej przez Komendę Obrońców Polski, jedną z wielu organizacji, które powstały po przegranej przez Polskę kampanii wrześniowej.
Jeszcze trwały walki, kiedy w oblężonej Warszawie powołano Służbę Zwycięstwu Polski na czele z generałem Michałem Tokarzewskim Karaszewiczem. Generał w trakcie kampanii wrześniowej dowodził Grupą Operacyjną w ramach Armii Pomorze. „Niezależnie od SZP na terenie całego kraju zaczęły powstawać spontanicznie organizacje konspiracyjne, które zamierzały kontynuować walkę z obydwoma okupantami. Tworzono je na bazie przedwojennych związków paramilitarnych i kombatanckich (Organizacja Orła Białego), środowisk wojskowych (Komenda Obrońców Polski, Tajna Organizacja Wojskowa), zawodowych, lokalnych (Gryf Pomorski, Odwet w powiecie tarnobrzeskim). Pod nazwą Szare Szeregi podziemną działalność rozpoczęło harcerstwo. Większe znaczenie uzyskały organizacje wojskowe powołane przez ugrupowania polityczne: SL utworzyło Bataliony Chłopskie, SN – Narodową Organizację Wojskową, PPS – Gwardię Ludową.” - możemy przeczytać na stronie internetowej Przystanku Historia.
Już w listopadzie 1939 r. premier rządu na uchodźstwie Władysław Sikorski Służba Zwycięstwu Polski została przemianowana na Związek Walki Zbrojnej z generałem Stefanem Roweckim jako dowódcą. Generał Michał Tokarzewski – Karaszewicz został dowódcą ZWZ na obszarze okupacji sowieckiej. Został aresztowany przez władze sowieckie podczas przekraczania granicy. Z ZSRS wyszedł razem z Armią Andersa.
SZP postawiła pierwsze fundamenty, na których powstało państwo podziemne – największa organizacja podziemna na terenach okupowanych przez państwa Osi podczas II wojny światowej. Dziś (27 września) przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego odbyły się okolicznościowe uroczystości.
- Tak rozbudowane państwo podziemne nie powstało w żadnym innym okupowanym kraju. Oddziały zbrojne, wywiad, zaopatrzenie, edukacja są przykładami „drugiego życia”, które kształtowały i hartowały Polaków niegodzących się z działaniami okupantów – mówił Michał Missan, wiceprezydent Elbląga na dzisiejszych uroczystościach.
- Przede wszystkim prowadzono bieżącą walkę z nieprzyjacielem. Podejmowane były działania informacyjne i propagandowe. W strukturach Polskiego Państwa Podziemnego sprawnie funkcjonowały komórki odpowiadające za wywiad i działania dywersyjne. Tajne struktury obejmowały wszystkie dziedziny życia w szarganej wojną i okupacją ojczyzną – dodała Małgorzata Adamowicz, wiceprzewodnicząca elbląskiej Rady Miejskiej.
Dzisiejsza uroczystość zakończyła się Apelem Pamięci i złożeniem kwiatów przez przedstawicieli władz i organizacji społecznych.
