Co piąty wierny kościoła rzymskokatolickiego w diecezji elbląskiej uczestniczy w mszach. Niemal 2/3 z nich stanowią kobiety. Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego opublikował dane dotyczące kościoła w 2022 r. Jak wygląda diecezja elbląska w liczbach?
20,8 proc. wiernych kościoła katolickiego w diecezji elbląskiej uczestniczyło w mszy św. W 2022 r. wiernych liczono na mszach odprawianych w niedzielę 22 października.
„Liczbę zobowiązanych do uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. określono na 82% populacji katolików (wg wyliczeń Zdaniewicza i Adamczuka) zamieszkujących dany obszar (np. parafie, diecezję) i przez wszystkie lata badania pozostała niezmienna. Przez „katolików” rozumiane są osoby ochrzczone z wyłączeniem osób, które dokonały formalnego aktu wystąpienia z Kościoła. Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego z obowiązku uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. zwolnione są: osoby starsze, chore, matki/ojcowie opiekujące(y) się małymi dziećmi, dzieci do lat 7 i inne osoby mające obiektywne przesłanki uniemożliwiające partycypacje w niedzielnym nabożeństwie – łącznie zgodnie z wyliczeniami Zdaniewicza i Adamczuka jest to 18% populacji.“ - możemy przeczytać w najnowszym raporcie „Kościół w liczbach“ wydanym w grudniu 2023 r. przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego.
Pewną ciekawostką jest fakt, że w dniu „liczenia wiernych“ na msze w naszej diecezji trafiło niemal dwa razy więcej kobiet niż mężczyzn. ISKK informuje, ze pań było 62,1 proc., panów - 37,9 proc.
Z kolei komunię świętą na niedzielnej mszy przyjmowało 9,9 proc. wiernych. Czy to dużo, czy mało? Pod względem dominicantes nasza diecezja zajmuje 10 miejsce od końca na liście diecezji (35. od początku). Kościelny raport pokazuje na jednym zestawieniu wiernych kościoła rzymsko i grekokatolickiego. I tak najwięcej wiernych uczestniczy we mszy św. w diecezji przemysko - warszawskiej (kościół greckokatolicki) - 79,4 proc., w kościele rzymskokatolickim na czele plasuje się diecezja tarnowska z wynikiem 61,5 proc.
Pod względem liczby przystępujących do komunii świętej diecezja elbląska zajmuje ósme miejsce od końca (37. od początku)/ Na czele dwie diecezje grekokatolickie: przemysko - warszawska - 31 proc. i olsztyńsko - gdańska - 26,3 proc. W kościele rzymsko - katolickim pierwsza jest diecezja tarnowska, gdzie komunię przyjmuje 25,7 proc. wiernych.
Z jednej strony elbląski kościół poprawił swoje statystyki z roku 2021. Wówczas na mszę św. dotarło 19,2 proc. wiernych, komunię św przyjęło 9,2 proc. Z drugiej strony jest to wciąż dużo mniej niż przed pandemią koronawirusa, kiedy do kościoła chodził co czwarty zobowiązany, a komunię przyjmowało ok. 13 proc wiernych.
Sakramenty
W 2022 r. sakramentów chrztu św. w diecezji elbląskiej udzielono 3670, co stanowi 1,21 proc. chrztów w Polsce. W porównaniu z rokiem 2021 r. zanotowano spadek liczby osób, którym udzielono tego sakramentu (4010). Kościół zauważył niektóre problemy ze spadającą liczbą nowych rzymskich katolików. W lipcu 2022 r. biskup elbląski Jacek Jezierski wydał „Wskazania dotyczące kwestii rodziców chrzestnych w diecezji elbląskiej“. Jednym z jego głównych postanowień jest swoiste „zastąpienie“ jednego z rodziców chrzestnych przez świadka chrztu - „to osoba, która posiada przeszkodę prawną, aby być rodzicem chrzestnym; stąd też najczęściej nie może też przystąpić do Komunii świętej. Może jednak – razem z ojcem lub matką chrzestnymi – wystąpić podczas obrzędu chrztu.“ - czytamy w wytycznych. Powyższe rozwiązanie jest spowodowane problemami ze znalezieniem rodziców chrzestnych, którzy spełniają kościelne warunki do pełnienia tej roli. „W związku ze wzrostem liczby małżeństw niesakramentalnych i związków partnerskich, trudno jest nieraz wytypować rodziców chrzestnych, spełniających wymogi prawa kanonicznego (zob. kann. 872-874 KPK). Sytuacja ta dotyczy wielu krajów europejskich. Niektórzy włoscy biskupi zrezygnowali w ogóle z powoływania rodziców chrzestnych, przynajmniej tymczasowo, na okres dwóch lat. Szkoda jednak, aby wielowiekowa instytucja rodziców chrzestnych upadła. W czasie kryzysu trzeba szukać rozwiązań, przynajmniej częściowych i doraźnych.“ - to znów fragment ww. wytycznych.
Do I Komunii św. w 2022 r. przystąpiło 4695 osób, co stanowi 1,39 proc. wiernych w Polsce, którym udzielono takiego sakramentu. W porównaniu z rokiem 2021 zanotowano delikatny wzrost z 4650 osób. W kwietniu 2022 r. biskup elbląski Jacek Jezierski wydał „Zasady obowiązujące w przygotowaniu dzieci do sakramentu pokuty i pojednania oraz I Komunii Świętej“. Jedną z zasad jest indywidualne podejście do dziecka i oceny czy jest ono gotowe do przyjęcia sakramentu „Ze względu na szczególne okoliczności (np. wiek dziecka, niepełnosprawności, trudności rozwojowe, zaniedbanie wychowawcze itp.), katecheta oraz duszpasterz winni roztropnie i indywidualnie potraktować sprawę przygotowania dziecka. Trzeba kierować się pedagogią chrześcijańską. Należy unikać zarówno formalizmu, jak i rygoryzmu duszpasterskiego. Dojrzewanie ludzkie i religijne nie ma jednej miary. W trudnych sprawach wychowawczych i duszpasterskich, a także kanonicznych należy zwracać się o radę do Wydziału Katechetycznego i do biskupa elbląskiego.“ - możemy przeczytać w ww. zasadach.
W 2022 r. zostało bierzmowanych 2818 wiernych, co stanowi 0,92 proc. bierzmowanych w Polsce. W roku 2021 ten sakrament otrzymało 3224 osoby. Przy okazji bierzmowania warto zwrócić uwagę na fakt, że diecezja elbląska „wyłamała się“ z ogólnopolskiej tendencji. W całej Polsce w 2022 r. udzielono więcej sakramentów bierzmowania niż rok wcześniej: odpowiednio 304 743 i 265 681.
W 2022 r. przed ołtarzami w diecezji elbląskiej zawarto 1027 małżeństw - 1,16 proc. w Polsce. W porównaniu do roku 2021 (1075) doszło do niewielkiego spadku.
Księża i inni
W 2022 r. w diecezji elbląskiej funkcjonowało 158 parafii, z czego 18 prowadziły zakony. W diecezji inkardynowanych było 261 księży (1 mniej niż w 2021 r.). W parafiach pracuje 254 księży (zarówno inkardynowanych jak i zakonnych). 23 alumnów w diecezji kształci się też by w przyszłości zasilić stan kapłański.
Diecezja elbląska zajmuje zachodnią część województwa warmińsko-mazurskiego oraz wschodnią pomorskiego.