Od kilku tygodni razem z Karolem Wyszyńskim, przewodnikiem PTTK, odwiedzamy najciekawsze okolice Elbląga. Dzisiaj czas na ciekawostki związane z Wikrowem, które jeszcze kilkanaście lat temu wyróżniało się pięknym zabytkowym wiatrakiem... O czym jeszcze warto wiedzieć?
Często jako przewodnik słyszę z ust niektórych mieszkańców Elbląga, że tu nie ma nic do pokazania. Złośliwie mogę stwierdzić, że niewiele można pokazać na terenie miasta w ciągu 2-3 godzin, bo na tyle rezerwują czas turyści.
Jakże się mylą! Na terenie miasta i w regionie jest wiele ciekawych miejsc, które można odwiedzić. Nie tylko tak znane jak Malbork, Frombork, Orneta, Kwidzyn czy Pasłęk. Postaram się je przybliżyć. Dzisiaj zapraszam do Wikrowa.
Były folwark krzyżacki
Wikrowo to wieś niedaleko Elbląga w gminie Gronowo Elbląskie (na terenie obecnego województwa warmińsko-mazurskiego są jeszcze dwa Wikrowa, w gminie Pasłęk i gminie Srokowo, powiat kętrzyński).
Podelbląskie Wikrowo było podzielone przed wiekami na dwie miejscowości: Wikrowo Małe (Klein Wickerau) i Wikrowo Duże (Grorss Wickerau), w 1715 roku powstało jedno - Wickerau. Nazwa wywodzi się od nazwiska rodziny Wickerau, do której ten majątek należał.
Początkowo, ok. 1300 r., był tu folwark krzyżacki, jednak prawdopodobnie przed przybyciem Krzyżaków było to miejsce zasiedlone przez Prusów.
Po 1454 r. przeszedł na własność miasta, a od 1458 r. został własnością klasztoru brygidek. Po reformacji i opuszczeniu Elbląga przez ten zakon wrócił na własność miasta. Teren zasiedlali osadnicy zwani olędrami, przybyli z terenów obecnej Holandii, byli to uchodźcy religijni zwani mennonitami.
W 1715 r. w skład Wikrowa weszły tereny obecnego Helenowa.W latach 1949-1993 znajdowało się tu Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Znaczna część zabudowy została umieszczona na terpach, czyli sztucznie wytworzonych podwyższeniach, pagórków, które miały uchronić budynki przed wodami gruntowymi a także powodziami, dość często nawiedzającymi Żuławy.
Sama zabudowa wioski była zarazem prowadzona metodą ulicówki jak i łańcuchówki. Ulicówka to typ zabudowania wioski podobnej do zabudowy ulicy w mieście, budynki umiejscowione są wzdłuż głównej drogi. Natomiast łańcuchówka to rozmieszczenie budynków każdy na własnym gruncie.
Wiatrak
Nad Wikrowem przez lata górował wiatrak typu holenderskiego, który niestety spłonął w 2001 roku. Wiatraki na Żuławach występowały o wiele częściej niż innych regionach Polski. Tu spełniały też rolę napędu elementów odwadniających poldery położone poniżej poziomu morza.
Wspomniany wiatrak był typu holenderskiego. Cały jego korpus był budowlą stałą, a jedynie górna część, zwana głowicą, zawierała oś śmigieł i to ona obracała się w pionie. Podstawa wiatraka była wykonana jako szachulcowa, a pionowy korpus był drewniany.
W miejscowości znajduje się też pozostałość dawnego cmentarza mennonickiego, należy on do najstarszych na tych terenach.
Pomiędzy Wikrowem a Elblągiem znajduje się wieś Władysławowo (gmina Elbląg) zasiedlona na przełomie XVI i XVII wieku, do 1945 r. nazywane była Ellerward Erste Trift. W pobliżu Wikrowa znajduje się też Helenowo, które do 1945 r. nosiło nazwę Ellerwald I.