Wyzwania związane z cyfryzacją i automatyzacją dla edukacji i rynku pracy – to był temat dzisiejszej (24 kwietnia) konferencji zorganizowanej przez Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży OHP w Elblągu i Akademię Nauk Stosowanych w Elblągu. Wydarzenie zgromadziło do auli ANS przy Grunwaldzkiej przedstawicieli świata edukacji, nauki, biznesu, administracji publicznej oraz studentów elbląskiej uczelni.
Praca w dobie AI
Przed konferencją „Transformacja zawodowa: jakie wyzwania niesie cyfryzacja i automatyzacja dla edukacji i rynku pracy – od ginących zawodów po profesje przyszłości", porozmawialiśmy z prelegentami i osobami zaangażowanymi w organizację wydarzenia. Tak o dzisiejszym wydarzeniu mówi dr Krzysztof Grablewski z Akademii Nauk Stosowanych, którego tematyką badań naukowych jest m. in. rynek pracy, kompetencje społeczne czy procesy aktywizacji społeczno-zawodowej.
- Spotykamy się, by stworzyć pewną platformę do wymiany myśli, refleksji, spostrzeżeń na temat procesów, które zachodzą na rynku pracy w kontekście zrównoważonego rozwoju społeczno—gospodarczego, demografii i tego, co niesie przyszłość, a więc sztucznej inteligencji i automatyzacji. Te tematy to wyzwania dla nas wszystkich, stąd chcemy je poruszyć.
Krzysztof Grablewski podkreśla, że rynek pracy mocno się zmienia. Czy niektóre zawody całkiem znikną i zastąpi je sztuczna inteligencja?
- Są różne koncepcje, jedne badania mówią o tym, że sztuczna inteligencja wyprze „kapitał ludzki” i będzie zastępowała człowieka, druga, do której jest mi bliżej, mówi, że człowiek nie da się całkowicie wyprzeć z rynku i będzie w stanie ze sztuczną inteligencją współdziałać. W tym ujęciu ona będzie się rozwijała i wspierała, a nie wypierała ludzi.
Kiedyś ludzie całe swoje życie często przepracowywali w jednym zakładzie pracy. Dziś to już trudne do wyobrażenia.
- Myślę, że nie jest możliwe, by taki model jeszcze funkcjonował. Mamy bardziej elastyczny rynek pracy i musimy zdawać sobie sprawę z tego, że młodzi ludzie, którzy na niego wchodzą, będą pracę zmieniali kilka, kilkanaście razy. Obecne „zawody przyszłości”, które są już zdefiniowane, za dwa-trzy lata będą znowu zmieniane, zdezaktualizują się.
Krzysztof Grablewski jest badaczem bezpośrednio związanym z Elblągiem. Jakie perspektywy widzi dla lokalnego rynku pracy?
- Widzę je optymistycznie, przede wszystkim w kontekście rozwoju portu i, miejmy nadzieję, ściągnięcia inwestorów, którzy będą chcieli tworzyć nowe miejsca pracy i rozwijać region, który jest bardzo interesujący pod względem inwestycyjnym i jeszcze nie całkiem zagospodarowany.
Jak na swoje zawodowe perspektywy patrzą dziś młodzi ludzie, także studenci Akademii Nauk Stosowanych?
- Jest różnie, zależy od jednostki. Sam stawiam nacisk nie na to, jakiego zawodu się nauczą, tylko jakie kompetencje i umiejętności będą posiadali i czy będą na tyle elastycznie patrzeć na swoją karierę zawodową, by móc się przekwalifikować w każdym momencie? - podkreśla nasz rozmówca.
Pracownik ANS podkreśla, że dzisiejsza konferencja gromadzi przedstawicieli środowiska naukowego, przedstawicieli Warmińsko-Mazurskiej Izby Rzemiosła i Przedsiębiorczości, instytutów badawczych, Ochotniczego Hufca Pracy itd.
Jak stolarz, to nowoczesny
Porozmawialiśmy także z dyrektor Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży Ochotniczych Hufców Pracy w Elblągu, Iwoną Klim:
- Ta konferencja ma pobudzić dialog dotyczący transformacji zawodowej. Jesteśmy wszyscy świadkami zmian, które następują dość szybko, zarówno edukacja jak i rynek pracy muszą się do tych zmian dostosować i poszukać odpowiednich strategii rozwoju. Jako ochotnicze hufce wspieramy przede wszystkim młodych ludzi, to jest naszym naczelnym zadaniem, żeby ich przygotować do tych zmiennych, nowoczesnych środowisk pracy i to już się dzieje. Transformacja zawodowa jest tematem globalnym i pilnym – mówi dyrektor. Stąd potrzeba inicjowania „dialogu instytucjonalnego”. – Wszystkie działania związane z rynkiem pracy powinny odbywać się na różnych poziomach, od edukacji, po sektor prywatny i instytucje rynku pracy. Wtedy ma to sens i szanse powodzenia, postępu gospodarczego i technologicznego – podkreśla.
Jak postrzega sytuację młodzieży na rynku pracy nasza rozmówczyni?
- Młodzież jest bardzo aktywna i wbrew pozorom chce podnosić swoje kwalifikacje i kompetencje. Jeszcze na etapie kształcenia oferujemy młodym możliwość podnoszenia kwalifikacji przez kursy i szkolenia, co cieszy się ogromnym powodzeniem. Oni zdają sobie sprawę, że tradycyjne ścieżki kształcenia powoli przestają mieć rację bytu na rynku pracy i że musimy się dokształcać, bo tego wymagają pracodawcy. Taka jest rola Ochotniczych Hufców Pracy, by wychodzić naprzeciw tym wyzwaniom. Przykładem może być zawód stolarza. Zawód z bogatą przeszłością, związany z obróbką i konstrukcją. Nowoczesny stolarz musi umieć obsługiwać oprogramowanie jak np. AutoCAD albo maszyny CNC (chodzi o sterowanie komputerowe urządzeniami – red.). Tradycyjne umiejętności trzeba łączyć z podążaniem za trendami, za postępem technologicznym.
Jakie są szanse i wyzwania dla rynku pracy w Elblągu i regionie elbląskim?
- Powinniśmy pomagać młodzieży zdobywać kompetencje jeśli mowa o zawodach typowo rzemieślniczych, bo za jakiś czas zabraknie nam dekarzy czy szewców. Musimy brać pod uwagę i pokazywać dorobek rzemiosła, wychodzić naprzeciw potrzebom ryku pracy, być może także przekwalifikowywać młodzież. Jeśli chodzi o rynek elbląski jest popyt na kucharzy, stolarzy, branżę gastronomiczną mechaniczną – podkreśla Iwona Klim.
A co z osobami, które na rynku pracy są długo i nagle mierzą się z nową rzeczywistością?
- To na pewno jest wyzwanie w przypadku osób już pracujących, które muszą dostosować swoje umiejętności. To są też wyzwania dla pracodawców, aby pomagali ludziom zdobywać potrzebne kompetencje – przyznaje nasza rozmówczyni.
Uczyć się do zawodów... których jeszcze nie ma
Na początku dzisiejszej konferencji głos zabrała dr Irena Sorokosz, prof. ANS i prorektor ds. organizacyjnych i naukowych.
- W kontekście bardzo dynamicznych zmian technologicznych odczuwamy coraz większy wpływ w obszarze edukacji na to, jak się uczymy, jak pracujemy, jak funkcjonujemy jako społeczeństwo. Procesy cyfryzacji i automatyzacji są z jednej strony szansą, a z drugiej niosą bardzo istotne wyzwania – podkreśliła. – Jak kształcić uczniów, studentów, żeby byli gotowi podjąć pracę w zawodach, które jeszcze nie istnieją? Jak wspierać w przekwalifikowywaniu się pracowników, bo ich zawody niedługo przestaną istnieć? Warto zastanowić się, jak system edukacji może nadążyć za zmianami technologicznymi nie tracąc nic z jakości i dostępności. Myślę, że dzisiejsza konferencja stanowi dobrą przestrzeń do refleksji i wymiany doświadczeń między światem edukacji, nauki, biznesu czy też administracji publicznej – stwierdziła prorektor.
Na dzisiejszą konferencję zaplanowano prelekcje dotyczące nowych wyzwań i kierunków rozwoju na rynku pracy, wspierania młodzieży w zawodowej transformacji, wpływu uwarunkowań demograficznych na rozwój społeczno-gospodarczy i na rynek pracy, edukacji zawodowej, kwestii związanych z AI i kształceniem online etc.