Od 1 października 2016 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników zatrudnionych u polskich pracodawców za granicą. Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?
Stanowią one konsekwencję wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 października 2015 r., w którym Trybunał orzekł, że dotychczasowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek pracowników oddelegowanych do pracy za granicę, uzyskujących przychód niższy niż kwota przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, wynikające z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236 i z 2016 r. poz. 1381), są niezgodne z Konstytucją.
Zgodnie z nową treścią § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2016 r., podstawy wymiaru składek nie stanowi część wynagrodzenia pracowników, których przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia.
Aby ułatwić interpretację wprowadzonych zmian, ZUS opublikował następujące zasady ogólne, doprecyzowujące ustalanie podstawy składek:
1. Przepis § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia w znowelizowanym brzmieniu ma zastosowanie do ustalania podstawy wymiaru składek począwszy od podstawy za październik 2016 r., wykazanej w dokumentach rozliczeniowych składanych za ten miesiąc.
2. Przepis § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia ma zastosowanie wyłącznie, jeśli przychód pracownika za dany miesiąc jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie (w 2016 r. - 4 055 zł, w 2017 r. - 4 263 zł).
3. Ustalając czy § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia będzie mieć zastosowanie należy brać pod uwagę łączny przychód uzyskany przez pracownika w danym miesiącu, a więc zarówno za pracę w Polsce jak i za granicą.
4. Przy dokonywaniu porównania do kwoty przeciętnego wynagrodzenia brak jest podstaw prawnych do proporcjonalnego zmniejszania kwoty przeciętnego wynagrodzenia, odpowiednio do okresu przebywania za granicą, w przypadku pracownika, który pracował za granicą przez część miesiąca. Nie ma znaczenia okres przebywania w danym miesiącu za granicą. Porównania należy dokonywać zawsze do pełnej kwoty przeciętnego wynagrodzenia (w 2016 r. - 4 055 zł, w 2017 r. - 4 263 zł).
5. Przez przychód pracownika, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia należy rozumieć przychód ustalony zgodnie z powołanym art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tym samym należy brać pod uwagę wszystkie wypłaty, stanowiące podstawę wymiaru składek, dokonane lub postawione do dyspozycji ubezpieczonego od pierwszego do ostatniego dnia danego miesiąca, bez względu na okres za jaki przysługują.
6. Przez użyte w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia sformułowanie "za każdy dzień pobytu" należy rozumieć zarówno dni pracy poza granicami kraju jak i dni rozkładowo wolne od pracy (np. sobotę i niedzielę, przypadające w trakcie trwania podróży służbowej). Dniem pobytu jest dzień, za który pracownik otrzymuje wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek, przy czym do dni pobytu nie zalicza się dni urlopu wypoczynkowego pracownika, tj. okresu ustawowego zwolnienia pracownika od obowiązku świadczenia pracy.
Poniżej przedstawiono trzy przykładowe wyliczenia podstawy składek na ubezpieczenia społeczne, różniące się stawką godzinową w EURO za okres oddelegowania. Przykłady te demonstrują, wynikające ze zmiany zasad, różnice w wyliczeniu podstawy ubezpieczeń społecznych w przypadku, gdy suma wynagrodzeń otrzymanych za pracę w Polsce, oraz za granicą, jest odpowiednio mniejsza (przykład I), nieznacznie większa, o kwotę nieprzekraczającą kwotę odliczanych diet (przykład II), oraz znacznie większa, o kwotę przekraczającą kwotę odliczanych diet (przykład III) od kwoty przeciętnego wynagrodzenia:
Przykład I: wypłata w styczniu 2017 brutto 1333,33 zł za pracę w Polsce (płaca zasadnicza 2000 zł, nieobecność w Polsce przez 7 dni, 56 godzin roboczych), 490 EURO za oddelegowanie do Niemiec (11 dni od 21-1-2017 do 31-1-2017, 56 godzin pracy, stawka 8,75 Euro za godzinę), dieta 49 Euro, kurs 1 Euro = 4,3162zł. Wynagrodzenie w złotych za okres oddelegowania: 490 EURO x 4,3162 zł/EURO = 2114,94 zł
Podstawa składek na ubezpieczenia społeczne jest mniejsza niż wynagrodzenie przeciętne 4263,00 zł za 2017 rok, w takim przypadku nie jest ona redukowana o diety i jest przyjmowana w kwocie faktycznej:
1333,33 zł + 2114,94 zł = 3448,27 zł
Przykład II: wypłata w styczniu 2017 brutto 1333,33 zł za pracę w Polsce (płaca zasadnicza 2000 zł, nieobecność w Polsce przez 7 dni, 56 godzin roboczych), 728 EURO za oddelegowanie do Niemiec (11 dni od 21-1-2017 do 31-1-2017, 56 godzin pracy, stawka 30 Euro za godzinę), dieta 49 Euro, kurs 1Euro = 4,3162zł. Wynagrodzenie w złotych za okres oddelegowania: 728 Euro x 4,3162 zł/Euro = 3142,19 zł
Podstawa składek na ubezpieczenia społeczne 4475,52 zł (1333,33 zł + 3142,19 zł) jest w tym przypadku większa niż wynagrodzenie przeciętne 4263,00 zł. W takiej sytuacji od podstawy możemy odjąć diety za każdy dzień pobytu (11 dni x 49 EURO x 4,3162 zł/Euro), w sumie 2326,43 zł. Ponieważ jednak tak obliczona podstawa po odjęciu diet byłaby mniejsza niż wynagrodzenie przeciętne, kwotę podstawy należy podwyższyć do wynagrodzenia przeciętnego 4263,00 zł.
Przykład III: wypłata w styczniu 2017 brutto 1333,33 zł za pracę w Polsce (płaca zasadnicza 2000 zł, nieobecność w Polsce przez 7 dni, 56 godzin roboczych), 1680 Euro za oddelegowanie do Niemiec (11 dni od 21-1-2017 do 31-1-2017, 56 godzin pracy, stawka 30 EURO za godzinę), dieta 49 Euro, kurs 1Euro = 4,3162zł. Wynagrodzenie w złotych za okres oddelegowania: 1680 Euro x 4,3162 zł/Euro = 7251,22 zł
Podstawa składek na ubezpieczenia społeczne 8584,55 zł (1333,33 zł + 7251,22 zł) jest teraz znacznie większa niż wynagrodzenie przeciętne 4263,00 zł, a po odjęciu od podstawy diet za każdy dzień pobytu (11 dni x 49 Euro x 4,3162 zł/Euro), w sumie 2326,43 zł, jest równa 6258,12 zł i dalej jest większa niż wynagrodzenie przeciętne. W związku z tym podstawa jest przyjmowana w kwocie 6258,12 zł, otrzymanej po zredukowaniu o diety.
Automatyzacja wyliczeń wynagrodzeń dla pracowników oddelegowanych jest w praktyce niezbędna, jeżeli wyliczenia mają być pozbawione błędów i nie mają zajmować więcej czasu niż to wynika z zarejestrowania pracownikom okresów oddelegowania i innych podstawowych informacji. Przykładem kompleksowej automatyzacji rozliczania pracowników oddelegowanych jest program kadrowo-płacowy SuperPłace. Szczegółowe informacje dotyczące rozliczania pracowników oddelegowanych w programie SuperPłace, zostały przedstawione na stronie internetowej www.anzasoft.pl w sekcji Poradniki.
-------- artykuł sponsorowany-------
Zgodnie z nową treścią § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2016 r., podstawy wymiaru składek nie stanowi część wynagrodzenia pracowników, których przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia.
Aby ułatwić interpretację wprowadzonych zmian, ZUS opublikował następujące zasady ogólne, doprecyzowujące ustalanie podstawy składek:
1. Przepis § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia w znowelizowanym brzmieniu ma zastosowanie do ustalania podstawy wymiaru składek począwszy od podstawy za październik 2016 r., wykazanej w dokumentach rozliczeniowych składanych za ten miesiąc.
2. Przepis § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia ma zastosowanie wyłącznie, jeśli przychód pracownika za dany miesiąc jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie (w 2016 r. - 4 055 zł, w 2017 r. - 4 263 zł).
3. Ustalając czy § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia będzie mieć zastosowanie należy brać pod uwagę łączny przychód uzyskany przez pracownika w danym miesiącu, a więc zarówno za pracę w Polsce jak i za granicą.
4. Przy dokonywaniu porównania do kwoty przeciętnego wynagrodzenia brak jest podstaw prawnych do proporcjonalnego zmniejszania kwoty przeciętnego wynagrodzenia, odpowiednio do okresu przebywania za granicą, w przypadku pracownika, który pracował za granicą przez część miesiąca. Nie ma znaczenia okres przebywania w danym miesiącu za granicą. Porównania należy dokonywać zawsze do pełnej kwoty przeciętnego wynagrodzenia (w 2016 r. - 4 055 zł, w 2017 r. - 4 263 zł).
5. Przez przychód pracownika, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia należy rozumieć przychód ustalony zgodnie z powołanym art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tym samym należy brać pod uwagę wszystkie wypłaty, stanowiące podstawę wymiaru składek, dokonane lub postawione do dyspozycji ubezpieczonego od pierwszego do ostatniego dnia danego miesiąca, bez względu na okres za jaki przysługują.
6. Przez użyte w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia sformułowanie "za każdy dzień pobytu" należy rozumieć zarówno dni pracy poza granicami kraju jak i dni rozkładowo wolne od pracy (np. sobotę i niedzielę, przypadające w trakcie trwania podróży służbowej). Dniem pobytu jest dzień, za który pracownik otrzymuje wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek, przy czym do dni pobytu nie zalicza się dni urlopu wypoczynkowego pracownika, tj. okresu ustawowego zwolnienia pracownika od obowiązku świadczenia pracy.
Poniżej przedstawiono trzy przykładowe wyliczenia podstawy składek na ubezpieczenia społeczne, różniące się stawką godzinową w EURO za okres oddelegowania. Przykłady te demonstrują, wynikające ze zmiany zasad, różnice w wyliczeniu podstawy ubezpieczeń społecznych w przypadku, gdy suma wynagrodzeń otrzymanych za pracę w Polsce, oraz za granicą, jest odpowiednio mniejsza (przykład I), nieznacznie większa, o kwotę nieprzekraczającą kwotę odliczanych diet (przykład II), oraz znacznie większa, o kwotę przekraczającą kwotę odliczanych diet (przykład III) od kwoty przeciętnego wynagrodzenia:
Przykład I: wypłata w styczniu 2017 brutto 1333,33 zł za pracę w Polsce (płaca zasadnicza 2000 zł, nieobecność w Polsce przez 7 dni, 56 godzin roboczych), 490 EURO za oddelegowanie do Niemiec (11 dni od 21-1-2017 do 31-1-2017, 56 godzin pracy, stawka 8,75 Euro za godzinę), dieta 49 Euro, kurs 1 Euro = 4,3162zł. Wynagrodzenie w złotych za okres oddelegowania: 490 EURO x 4,3162 zł/EURO = 2114,94 zł
Podstawa składek na ubezpieczenia społeczne jest mniejsza niż wynagrodzenie przeciętne 4263,00 zł za 2017 rok, w takim przypadku nie jest ona redukowana o diety i jest przyjmowana w kwocie faktycznej:
1333,33 zł + 2114,94 zł = 3448,27 zł
Przykład II: wypłata w styczniu 2017 brutto 1333,33 zł za pracę w Polsce (płaca zasadnicza 2000 zł, nieobecność w Polsce przez 7 dni, 56 godzin roboczych), 728 EURO za oddelegowanie do Niemiec (11 dni od 21-1-2017 do 31-1-2017, 56 godzin pracy, stawka 30 Euro za godzinę), dieta 49 Euro, kurs 1Euro = 4,3162zł. Wynagrodzenie w złotych za okres oddelegowania: 728 Euro x 4,3162 zł/Euro = 3142,19 zł
Podstawa składek na ubezpieczenia społeczne 4475,52 zł (1333,33 zł + 3142,19 zł) jest w tym przypadku większa niż wynagrodzenie przeciętne 4263,00 zł. W takiej sytuacji od podstawy możemy odjąć diety za każdy dzień pobytu (11 dni x 49 EURO x 4,3162 zł/Euro), w sumie 2326,43 zł. Ponieważ jednak tak obliczona podstawa po odjęciu diet byłaby mniejsza niż wynagrodzenie przeciętne, kwotę podstawy należy podwyższyć do wynagrodzenia przeciętnego 4263,00 zł.
Przykład III: wypłata w styczniu 2017 brutto 1333,33 zł za pracę w Polsce (płaca zasadnicza 2000 zł, nieobecność w Polsce przez 7 dni, 56 godzin roboczych), 1680 Euro za oddelegowanie do Niemiec (11 dni od 21-1-2017 do 31-1-2017, 56 godzin pracy, stawka 30 EURO za godzinę), dieta 49 Euro, kurs 1Euro = 4,3162zł. Wynagrodzenie w złotych za okres oddelegowania: 1680 Euro x 4,3162 zł/Euro = 7251,22 zł
Podstawa składek na ubezpieczenia społeczne 8584,55 zł (1333,33 zł + 7251,22 zł) jest teraz znacznie większa niż wynagrodzenie przeciętne 4263,00 zł, a po odjęciu od podstawy diet za każdy dzień pobytu (11 dni x 49 Euro x 4,3162 zł/Euro), w sumie 2326,43 zł, jest równa 6258,12 zł i dalej jest większa niż wynagrodzenie przeciętne. W związku z tym podstawa jest przyjmowana w kwocie 6258,12 zł, otrzymanej po zredukowaniu o diety.
Automatyzacja wyliczeń wynagrodzeń dla pracowników oddelegowanych jest w praktyce niezbędna, jeżeli wyliczenia mają być pozbawione błędów i nie mają zajmować więcej czasu niż to wynika z zarejestrowania pracownikom okresów oddelegowania i innych podstawowych informacji. Przykładem kompleksowej automatyzacji rozliczania pracowników oddelegowanych jest program kadrowo-płacowy SuperPłace. Szczegółowe informacje dotyczące rozliczania pracowników oddelegowanych w programie SuperPłace, zostały przedstawione na stronie internetowej www.anzasoft.pl w sekcji Poradniki.
-------- artykuł sponsorowany-------