- To pierwsza wzmianka o elbląskich kobietach, dziś już owiana legendą. I to jest raczej wyjątek niż reguła - mówiła w wywiadzie dla naszej gazety Adriana Strukowicz, elbląska przewodniczka PTTK o elblążankach, które obroniły Elbląg w XIII wieku przed atakiem księcia pomorskiego. Z okazji Dnia Kobiet przypominamy tę legendę.
Lata czterdzieste XIII wieku. Krzyżackie państwo zakonne prowadzi wojnę z Pomorzem Gdańskim rządzonym przez księcia Świętopełka II. Władca Pomorza Gdańskiego walczył o niezależność swojego państewka. Co ciekawe, jak informuje Kazimierz Jasiński w artykule „Gdańsk w okresie samodzielności politycznej Pomorza Gdańskiego“ [opublikowany w Historia Gdańska : opracowanie zbiorowe. T. 1, Do roku 1454 / pod red. Edmunda Cieślaka] Zakon Krzyżacki był wspierany wówczas przez książąt wielkopolskich Przemysła i Bolesława, Konrada Mazowieckiego z synami (księciem płockim Bolesławem, księciem kujawskim Kazimierzem) oraz braćmi Świętopełka: Samborem i Raciborem. Kolejną ciekawostką był fakt, że to książę Pomorza Gdańskiego był prawdopodobnie pierwszym władcą ziem polskich, który popadł w otwarty konflikt z państwem zakonnym. Świętopełka wspierały plemiona pruskie. Konflikt z przerwami toczył się w latach 1242 - 1253. Z upływem czasu topniały szeregi krzyżackich sprzymierzeńców. Ostatecznie wojna skończyła się zwycięstwem Krzyżaków. „Świętopełk zrzekł się na rzecz zakonu krzyżackiego swych posiadłości w ziemi chełmińskiej oraz w Prusach (ziemia łężańska) i zapewnił Krzyżakom swobodną żeglugę po Wiśle na całym odcinku swego księstwa.“ - możemy przeczytać w artykule Kazimierza Jasińskiego.
Konflikt toczył się ze zmiennym szczęściem, aczkolwiek raczej po myśli Krzyżaków. Jednym z jego epizodów była wyprawa wojsk Świętopełka na Elbląg w 1244 r. Władca Pomorza Gdańskiego podobno dostał informacje, że gród nie jest broniony, gdyż załoga poszła walczyć z Prusami. I tu zaczyna się legenda „Gdy jednak Świętopełk nadciągnął pod mury, przekonał się, iż obsadzone są one gotowymi do obrony miasta, uzbrojonymi rycerzami. Zniechęcony odstąpił od oblegania Elbląga, nie mógł bowiem wiedzieć, że to elbląskie mieszczki przyoblekły ubrania i zbroje mężów, ojców i braci, by w ten przebiegły sposób go odstraszyć. Choć jest to jedynie podanie, może być ono echem rzeczywistej odwagi, sprytu i przedsiębiorczości średniowiecznych elblążanek. “ - napisała dr Joanna Szkolnicka w tekście „Legendy elbląskie“ opublikowanym na Elbląskim Wortalu Historycznym.
- Wdzięczny wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego nadał wtedy miastu ziemie na Wysoczyźnie Elbląskiej – mówiła Adriana Strukowicz, przewodniczka PTTK, na jednym z sobotnich spacerów z przewodnikiem
Czy taka była prawda? Podobną legendę ma też Chełmno (obecnie miasto w województwie kujawsko - pomorskim).
Męstwo elblążanek upamiętnili uczestnicy Biennale Form Drewnianych w 2021 roku. Jedna z rzeźb, które można podziwiać na Wybrzeżu Gdańskim poświęcona jest męstwu elblążanek z XIII wieku.
Wszystkim paniom z okazji Dnia Kobiet życzymy, aby wasze święto trwało cały rok.