Czy wiecie, gdzie mieścił się hotel „Społem” i fontanna z aniołkami? W którym miejscu działało przed wojną schronisko młodzieżowe? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w kolejnym odcinku „Historii elbląskich ulic”. Oprowadza jak co tydzień Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Ulica położona na osiedlu Rakowo, przebiega od ul. Moniuszki do ul. Królewieckiej. Przed 1945 r. jej patronem był Herman Boyen (Boyenstrasse) – pruski feldmarszałek. Po 1945 r. przemianowana na ul. Szymanowskiego.
Po prawej stronie ulicy, patrząc w stronę Królewieckiej, znajdują się koszary; po lewej kamienice mieszkalne, a na rogu z Królewiecką opisany w jednym z wcześniejszych odcinków naszego cyklu budynek Zespołu Szkół Gospodarczych.
Beniowskiego
Przebiega od ul. Królewieckiej do al. Piłsudskiego. Ten rejon został włączony w granice miasta w 1913 r. Przed 1937 r. jej patronem był admirał Scheer (Admiral-Scheerstrasse). Obecną nazwę nadano jej po przejęciu miasta przez Polskę.
W tym rejonie w 1945 r. zaczęli osiedlać się polscy osadnicy. Po numerem 8 powstał już 14 kwietnia 1945 r. pierwszy spożywczy sklep, a później przejściowo hotel „Społem”. Po prawej stronie (patrząc w stronę Piłsudskiego) ulica zabudowana jest niskimi kamieniczkami, za którymi znajdują się koszary. Po przeciwnej stronie zaś domki jednorodzinne, a za nimi Osiedle Marynarzy.
Pionierska
Przebiega od ul. Beniowskiego do ul. płk. Dąbka. Przed 1830 r. nazwana ul. Kuntzkego (Kuntzkenstrasse), jeszcze przed wojną jej patronem został Adolph Damaschke, niemiecki ekonomista (Damaschkestrasse). W 1945 r. nazwę ulicy zmieniono na Pionierską ku czci osiedlających się przy niej i w jej okolicy polskich pionierów.
„Nas, garstkę pionierów - członków MGO - przybyłych do Elbląga 27 marca, ulokowano w dwóch piętrowych domkach przy ul. Damaschke. Obecnie ulica ta nosi nazwę Pionierska. Na strychach domów znaleźliśmy masę faszystowskich flag ze swastyką i kilka białych flag z kapitulacji Tysiącletniej Rzeszy - jakże przeciwstawne symbole. Uszyliśmy z nich biało-czerwone flagi.” - tak pisał we swych wspomnieniach Mieczysław Filipowicz, jeden z pionierów.
W budynku na rogu z ul. Żeglarską w 1945 r. na krótko zagościła Komenda Milicji Obywatelskiej oraz Urząd Bezpieczeństwa, natomiast pod numerem 6 - Starostwo Powiatowe ze starostą Olafem Aleksandrem Kunickim na czele.
Pionierska przedziela park Kajki, a następnie przebiega pod domem bramnym, który powstał w 1928 r. Ówcześni elblążanie nazwali go Domem z Wieżą (Turmhaus), powstał jako siedziba schroniska młodzieżowego, które cieszyło się wielką popularnością. Dzisiaj w tym miejscu znajdują się mieszkania, a kilka miesięcy temu w ramach prac konserwatorskich odtworzono wieżę, powrócił też na nią zegar.
Pionierska przed wojną była częścią nowo wybudowanego osiedla Rodzinna Strzecha (Heimstätten-Siedlung), obejmującego teren otoczony ulicami, które dzisiaj noszą nazwy: Królewiecka, Płk. Dąbka, Cicha, Piłsudskiego. Osiedle miało początkowo mieć znacznie większy teren, ale został on częściowo przeznaczony na koszary Wehrmachtu.
Wspomniany powyżej Park Kajki (przed wojną - Heimstättenpark) otoczony jest dzisiaj ulicami: Cicha, Fałata, Piłsudskiego i Kajki. Powstał w tym samym czasie co osiedle.
Po lewej stronie Pionierskiej (patrząc w stronę ul. Dąbka) park był nazywany Małym Ogrodem Różanym (róże ozdabiają tę część także dzisiaj), znajdowała się też tu fontanna ozdobiona aniołkami, dzieło elbląskiej rzeźbiarki Erny Becker-Kahns (1895 -1978).
Prawa strona parku była nazywana Dużym Ogrodem Różanym i miała charakter parku angielskiego. Obecnie uwagę w tej części zwraca duży plac zabaw dla dzieci oraz kilka form przestrzennych, przeniesionych z innych dzielnic Elbląga. Warto dodać, że rzeczka, która przepływa przez park Kajki to Psia Struga, która po wpadnięciu do niecki małego basenu płynie dalej pod ziemią.
Więcej ciekawostek na temat tej części Elbląga za tydzień.