W 2024 roku mija 70 lat od czasu, gdy w Elblągu uruchomiono studia. Początkowo działał tu punkt konsultacyjny Politechniki Gdańskiej, z upływem lat rozbudowano bazę akademicką, powstały uczelnie, które funkcjonują do dzisiaj. Z okazji jubileuszu przypominamy skomplikowaną historię starań o akademicki Elbląg, nad którą 20 lat temu pochylił się Henryk Miłosz w „Roczniku Elbląskim” i której dalszy ciąg, do czasów współczesnych, opiszą również dziennikarze portElu. Zachęcamy Czytelników do wspomnień. Dzisiaj szósta część cyklu.
Cytujemy obszerne fragmenty artykułu Henryka Miłosza, który ukazał się w Roczniku Elbląskim w 2006 roku.
Szkolnictwo wyższe humanistyczne, ekonomiczne
Rok 1963 – Rozpoczął działalność Punkt Konsultacyjny Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie, kształcąc kadrę ekonomiczną przedsiębiorstw i instytucji Elbląga oraz regionu elbląskiego. (nie wiemy, do kiedy istniał – red.)
Rok 1990 – Miała miejsce próba uruchomienia w Elblągu studiów humanistycznych. Prowadzone z Instytutem Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego zakończyły się niepowodzeniem. Kurator oświaty i wychowania dr Edward Murdzia podjął dalsze działania i na bazie istniejącego Studium Nauczycielskiego uruchomił działalność filii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie, która niestety, po trzech miesiącach kształcenia zaocznego w Elblągu, została zamknięta, a studenci kontynuowali naukę dojeżdżając do Olsztyna.
Rok 1991 – Kurator oświaty uruchamia działalność dwóch kolegiów: Kolegium Nauczycielskie i Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych. Nie były to szkoły wyższe, ale założenia programowo–organizacyjne uwzględniały możliwość równoległego kształcenia na ostatnim semestrze jako słuchacza kolegium i studenta Uniwersytetu Gdańskiego, a po obronie pracy dyplomowej - uzyskanie tytułu licencjata. Pierwszym dyrektorem Kolegium Nauczycielskiego został dr Edward Murdzia, a Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych mgr Aleksandra Arceusz
Rok 1992 – Biskup Elbląski dekretem powołuje z dniem 1 października Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej Pierwszym rektorem został ks. dr Stefan Ewertowski.
Rok 1996 – Rozpoczyna działalność Centrum Informacyjno-Dydaktyczne niepublicznej Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej w Koszalinie. W roku akademickim 1996/97 studiowało w nim około 250 studentów studiów zaocznych
Rok 1998 – Uniwersytet Gdański uruchamia w budynkach Zespołu Szkół Turystyczno-Hotelarskich w Elblągu, Punkt Konsultacyjny Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, realizując kształcenia w systemie studiów zaocznych na kierunku politologia. W roku akademickim 2005-06 nie przeprowadzono rekrutacji na pierwszy rok studiów i zaprzestano prowadzenia zajęć w Elblągu
Rok 1999 – W październiku 1999 r. inauguruje działalność Wydział Zamiejscowy Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Bogdana Jańskiego. Pierwszym pełnomocnikiem ds. dydaktycznych został dr Dariusz Waldziński. Uczelnia, jedna z pierwszych w Polsce szkół wyższych niepublicznych, powstała już w roku 1993 i poza Elblągiem prowadziła kształcenie w Warszawie, Łomży, Chełmie i Krakowie. Od 2002 nazwa uczelni uległa zmianie na Wyższą Szkołę im. Bogdana Jańskiego. Szkoła mieściła się w dawnym budynku Zakładowego Domu Kultury, przy ul. Stoczniowej, gdzie w 1954 r. Politechnika Gdańska prowadziła pierwsze zajęcia dydaktyczne, w części budynku Alstom Sp. z o.o. oraz wynajmuje sale dydaktyczne Zespołu Szkół Handlowych w Elblągu. Uczelnia w roku 2005/06 kształci około 900 studentów.
Rok 1999 – Powołana zostaje Elbląska Wyższa Szkoła Humanistyczna w Elblągu. Rektorem został prof. dr Zdzisław Dubiella, a kanclerzem mgr Henryk Fall. Elbląska uczelnia przejęła studentów i pracowników dotychczasowej filii BWSH w Koszalinie. Wykupione zostały tereny i obiekty po Wojskowych Zakładach Lotniczych przy ul. Lotniczej 2. Rok później oddany zostaje nowoczesny budynek dydaktyczny, który zdecydowanie poprawił dotychczasową bazę materialną tej uczelni, co znacząco poprawiło wizerunek uczelni w mieście.
Rok 2001 – Z dniem 22 października 2001 r., decyzją ministra edukacji narodowej i sportu, powstała Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczna. Jej założycielem i rektorem jest prof. Zdzisław Dubiella, a kanclerzem mgr Henryk Fall. Samodzielna jednostka z siedzibą w Elblągu zaczęła budować nową jakość niepublicznej szkoły wyższej. Jej dynamiczny rozwój spowodował, że dziś (grudzień 2005 r.) studiuje w niej ponad 3,5 tys. studentów. Kształcenie prowadzone jest na pięciu kierunkach: pedagogika, administracja, zarządzanie i marketing, politologia i od 2005 r. pielęgniarstwo.
Prowadzi studia I i II stopnia, obecnie tylko na kierunku pedagogika. Podjęte starania zmierzają jednak do wprowadzenia studiów II stopnia także na pozostałych kierunkach. Studentami uczelni są głównie mieszkańcy Elbląga stanowiący 38,5% ogólnej liczby słuchaczy. Pozostali to studenci mieszkający w Malborku, Trójmieście, Tczewie, Braniewie, Kwidzynie i w wielu mniejszych miejscowościach regionu elbląskiego.
Uczelnia zatrudnia 21 profesorów zwyczajnych, 6 profesorów nadzwyczajnych, 17 doktorów habilitowanych, 55 doktorów i 97 magistrów. Taka jakość kadry jest w stanie zapewnić wysoki poziom kształcenia studentów i dobrze wróży dalszemu rozwojowi uczelni. Szkoła prowadzi również badania naukowe, uczestniczy aktywnie w życiu społecznym i kulturalnym Elbląga. Posiada własne wydawnictwo, a wydanie już trzech tomów Acta Elbingensia (czwarty tom ukaże się wiosną 2006 r.) oraz kilku książek, świadczą o trwałości zachodzących w uczelni pozytywnych zmian.Planowane, przez rektora działania na najbliższe lata zmierzają ku umocnieniu jej pozycji w strukturach szkolnictwa wyższego, dalszemu rozwojowi i poszerzeniu oferty edukacyjnej. (o dalszych latach rozwoju uczelni napiszemy w oddzielnym odcinku cyklu – red.)
H. Miłosz, Szkolnictwo wyższe w Elblągu w latach 1954 – 2005, Rocznik Elbląski, 2006
Tytuł od redakcji. Za tydzień kolejny odcinek historii akademickiego Elbląga
Przypisy:
1. Informacja uzyskana w rozmowie ustnej z dr Edwardem Murdzią, kuratorem oświaty w Elblągu
2. Stefan Ewertowski , „Tradycje akademickie Elbląga – dawniej i dziś. EUH-E, Elbląg 2005 r. W referacie zawarty jest szczegółowy opis tworzenia Wyższego Seminarium Duchownego w Elblągu.
3. Janusz Hochleitner, referat na konferencji z okazji 50-lecia szkolnictwa wyższego w Elblągu „Tradycje akademickie Elbląga – dawniej a dziś”, EUH-E, Elbląg 2005.
4. EWSH w Elblągu prowadziła zajęcia dydaktyczne w budynku przy ul Robotniczej 197 oraz w kilku obiektach dydaktycznych i salach na terenie Elbląga.
5. Problemy finansowo-organizacyjne Elbląskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej i jej założyciela, tj. Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej w Koszalinie były przyczyną szeregu konfliktów z wykonawcami obiektu uczelni. Uczelnia została postawiona w stan likwidacji. Na jej bazie, przejmując jej studentów, powołana została Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczną.
6. Zdzisław Dubiella, referat na konferencji z okazji 50-leci szkolnictwa wyższego w Elblągu „Tradycje akademickie Elbląga – dawniej a dziś”, EUH-E, Elbląg 2005.
7. W opublikowanym referacie autor referatu zawarł wiele szczegółów o rozwoju, planach i życiu uczelni