Samorządowcy i politycy z województwa warmińsko-mazurskiego wystosowali petycję do Przewodniczącej Komisji Europejskiej. Dokument dotyczy utworzenia specjalnego instrumentu wsparcia dla regionów na granicy z Rosją, Białorusią i Ukrainą.
Trudna sytuacja regionów przygranicznych, w obliczu trwającej agresji Rosji na Ukrainę, była tematem konferencji, która odbyła się w piątek 28 marca w Olsztynie. Wzięli w niej udział poseł do Parlamentu Europejskiego Jacek Protas, parlamentarzyści, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Marcin Kuchciński oraz przedstawiciele lokalnych samorządów. Podczas spotkania podkreślano, że Warmia i Mazury, które mają ponad dwustukilometrową granicę z Federacją Rosyjską, szczególnie mocno odczuwają zmienioną sytuację geopolityczną.
- Nasze położenie przez lata sprzyjało współpracy transgranicznej, rozwojowi relacji międzyludzkich i kontaktów biznesowych – mówi marszałek Marcin Kuchciński. - Samorządy i społecznicy wspólnie z partnerami rosyjskimi realizowali zarówno projekty „miękkie”, jak i infrastrukturalne. Dzięki tzw. małemu ruchowi granicznemu firmy z gmin leżących wzdłuż granicy cieszyły się ze zwiększonych obrotów handlowych.
Społeczne i gospodarcze skutki wojny
Wojna destabilizuje różne obszary życia. Ograniczony ruch turystyczny i brak wymiany handlowej uderzają w lokalną gospodarkę. W ciągu trzech lat dziesięciokrotnie zmalał ruch pociągów towarowych przez granicę z obwodem królewieckim. Wzrasta upadłość firm, bezrobocie i depopulacja regionów przygranicznych. Zawieszenie współpracy z Rosją w ramach programów transgranicznych, co stanowiło odpowiedź Komisji Europejskiej na agresję, ma swoje skutki. Warmia i Mazury straciły możliwości uzyskania dodatkowego finansowania na projekty z takich obszarów jak kultura, środowisko, infrastruktura sieciowa czy komunikacyjna.
– To na nas, samorządowcach, w dużej mierze spoczywa odpowiedzialność zapewnienia mieszkańcom bezpieczeństwa w różnych sferach życia – dodaje marszałek Kuchciński. – W praktyce oznacza to dodatkowe zadania i zobowiązania finansowe. Potrzebujemy wspólnego podejścia na szczeblu unijnym, specjalnych programów wsparcia, dzięki którym będziemy mogli niwelować negatywne procesy demograficzne, stagnację gospodarczą, obawy inwestorów i niepewność mieszkańców.
Wyjątkowe wyzwania wymagają wyjątkowych działań
Tak brzmi konkluzja petycji, jaką do Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen wystosowali uczestnicy konferencji. Autorem petycji oraz inicjatorem całego przedsięwzięcia, które objęło wszystkie kraje Wspólnoty, graniczące z Rosją, Białorusią i Ukrainą, jest Jacek Protas.
– Od paru miesięcy trwa poważna debata na temat polityki spójności po 2027 roku – mówi europoseł. – Polska jest największym beneficjentem tej polityki i musimy zawalczyć o swoje. W związku z tym, wraz z innymi politykami z krajów graniczących z Rosją, Białorusią i Ukrainą, rozpoczęliśmy starania, które mają wzmocnić nacisk na Komisję Europejską, ażeby wygenerowała specjalne instrumenty wsparcia dla regionów, które mierzą się z licznymi problemami wynikającymi z konsekwencji trwającej wojny
Olsztyn jest ostatnim ośrodkiem w Polsce, po Białymstoku, Lublinie i Rzeszowie, w którym kończy się akcja zbierania podpisów pod petycją. Dotychczas poparło ją kilkuset samorządowców. Dziś swój głos poparcia wyrazili też warmińsko-mazurscy.
W dokumencie podpisanym przez marszałka, starostów, prezydentów, burmistrzów i wójtów z naszego regionu m.in. czytamy:
„…Wyjątkowe wyzwania wymagają wyjątkowych działań. Dlatego wzywamy Komisję Europejską do stworzenia specjalnych instrumentów finansowych ukierunkowanych na politykę spójności UE w sposób, który umożliwi skuteczną odbudowę gospodarczą, zatrzymanie odpływu ludności i wzmocnienie lokalnych społeczności wschodnich regionów granicznych. Jeśli Europa naprawdę wierzy w solidarność i odporność, musi działać teraz, aby chronić tych, którzy stoją na pierwszej linii frontu tego kryzysu. Regiony te muszą posiadać nie tylko środki bezpieczeństwa, ale także silne gospodarki, stabilne społeczności i perspektywy dla przyszłych pokoleń…”.
W petycji do szefowej Komisji Europejskiej sygnatariusze zwrócili też uwagę na masowy napływ uchodźców, który choć stanowi dowód europejskiej solidarności, wywiera presję na lokalny sektor mieszkaniowy, opiekę zdrowotną oraz usługi publiczne. Dokument ma trafić do Ursuli von der Leyen w kwietniu.
Radni jednogłośni w zajętym stanowisku
Przypomnijmy, że na ostatniej sesji sejmiku województwa warmińsko-mazurskiego we wtorek 25 marca także radni opowiedzieli się za utworzeniem specjalnych instrumentów finansowych dla regionów przygranicznych UE i NATO. Jednogłośnie przyjęli stanowisko w sprawie wsparcia „Narodowego Programu Odstraszania i Obrony – Tarcza Wschód“.
Wojewódzcy radni zgodnie poparli wszelkie działania służące przekierowaniu dodatkowych funduszy Unii Europejskiej do obszarów graniczących z Federacją Rosyjską. „Tarcza Wschód” to zaplanowany na lata 2024 - 2028 projekt wzmocnienia odporności Polski na ataki i wojnę hybrydową. 12 marca Parlament Europejski przegłosował rezolucję w sprawie wzmocnienia obronności UE i uznał Tarczę Wschód za flagowy projekt dla wspólnego bezpieczeństwa państw członkowskich.
Wspólny głos regionów przygranicznych
Regiony UE graniczące z Rosją to nie tylko Polska, ale też Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia.
– Musimy zjednoczyć głosy i przedstawić instytucjom Unii Europejskiej kompleksowy obraz sytuacji, w jakiej się znaleźliśmy – podkreśla marszałek Kuchciński. – W rozmowach z Komisją Europejską chcemy występować jako reprezentant swoistego makroregionu, obejmującego terytoria w kilku krajach Wspólnoty. Cieszę się, że samorządy lokalne z naszego województwa mogą dołączyć do tej inicjatywy, ponieważ tylko ścisła współpraca – na różnych szczeblach – pozwala budować poczucie bezpieczeństwa i zaufania w tak trudnych, niestabilnych czasach.
Podczas konferencji został także zaprezentowany raport pt. „Dostosowanie polityk do radzenia sobie z wyzwaniami rozwoju regionalnego spowodowanymi agresją Rosji na Ukrainę“, wypracowany w ramach międzynarodowego projektu „Regio-Silience”, którego samorząd województwa jest liderem. Jego wnioski są zbieżne z treścią wystosowanej petycji.
Partnerami wydarzenia byli: Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich oraz Konwent Powiatów Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
W załączeniu treść podpisanej petycji.