O przekopie i turystyce

Budowa kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną to wieloletni projekt rządowy. Jego pełna nazwa brzmi „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską”, a realizację programu koordynuje Urząd Morski w Gdyni. W marcu tego roku został przedstawiony wstępny projekt prognozy oddziaływania przekopu na środowisko. Prognoza ta zakłada m.in., iż w wyniku przekopu zagrożona zostałaby integralność ekologiczna Mierzei, a roślinność i siedliska ptaków mogłyby ulec zniszczeniu. Największe straty miałyby wystąpić przy budowie kanału w miejscowości Przebrno i Piaski.  Natomiast najmniejsze skutki dla środowiska przyniesie wariant zakładający budowę kanału w Skowronkach lub Nowym Świecie, z czym zgadzają się wszystkie strony.
       – Oczywiście istnieją zagrożenia dla środowiska naturalnego i z tym się liczymy. To jest obszar Natury 2000, dlatego trzeba te zagrożenia zidentyfikować i zrekompensować – mówił Jerzy Wcisła, dyrektor elbląskiego Biura Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego. – Według naszych obliczeń szesnaście hektarów [teren planowanej inwestycji - przyp.red.] to 0.24 proc. Parku Krajobrazowego Mierzei Wiślanej. Choć budowa kanału jest sprzeczna z interesami parku to, po to są odpowiednie przepisy ustrojowe, by określać na jakich zasadach odbywa się inwestycja.
       Pojawił się także aspekt utworzenia wyspy lub polderu na Zalewie Wiślanym, który powstałby jako wykorzystanie urobku z budowy kanału i toru wodnego.
       – Gdyby tę ziemię odłożyć na polderze wtedy byłby to znacznie większy obszar, który mógłby funkcjonować jako tereny biologiczne aktywne – objaśniał Jerzy Wcisła. – Jest to zgodne z doświadczeniami światowymi. Wszędzie tam, gdzie budowano kanały był to „zastrzyk” dla przyrody, najlepszym przykładem jest przekop Wisły, wokół którego powstała Mewia Łacha i Ptasi Jar.
       Wątpliwości budzi fakt, iż prognoza nie uwzględnia m.in. zasady zrównoważonego rozwoju.
       – W myśl tej zasady, odnośnie wszystkich inwestycji na obszarach chronionych, mamy obowiązek stwierdzić czy korzyści przeważają nad potencjalnymi szkodami, czy inwestycja jest uzasadniona interesem społecznym – mówił Wcisła. – Na przykład, gdybyśmy nie stosowali zasady zrównoważonego rozwoju nie byłoby drogi S22, nie byłoby połączenia z Grzechotkami, bo trasa ta biegnie przez siedem kilometrów obszaru chronionego Natura 2000. Unia Europejska wyraźnie mówi, że nie można podchodzić do tego rodzaju spraw w taki sposób, że bada się szkody wyrządzone przez jedną rzecz w oderwaniu od całej rzeczywistości. Należy do spraw środowiskowych podchodzić patrząc na szerszy ich aspekt.
       W prognozie wskazano również na rozwiązania alternatywne czyli udrożnienie drogi wodnej przez Szkarpawę pod warunkiem porozumienia się ze stroną rosyjską w sprawie ruchu przez Cieśninę Piławską.
       – Gdybyśmy mieli zamiar udrożnić Szkarpawę tak, by mieściła się ona w standardach dróg międzynarodowych byłyby to ogromne koszta, na które nas nie stać – wyjaśniał Jerzy Wcisła. – Jeśli chodzi o „dogadywanie się” z Rosjanami nie jest to tak, jak mogłoby się wydawać czyli, że można wziąć wizę, paszport i przepłynąć. Są pewne trudności w tej kwestii.
       – Budowa kanału przez Mierzeję powinna być rozpatrywana w porównaniu z istniejącą rzeczywistością. A rzeczywistość jest taka, że w obrębie Zalewu Wiślanego funkcjonują dwa porty: elbląski i kaliningradzki. Albo te statki będę kursowały między sobą po Zalewie Wiślanym na trasie wynoszącej około siedemdziesięciu kilometrów, albo będą kursowały Cieśniną Bałtijską i kanałem przez Mierzeję na trasie około dziesięciu kilometrów po Zalewie Wiślanym. Gdzie zatem jest większe zagrożenie? Tego właśnie nie ma w tej prognozie. Nie ma kosztów zaniechania budowy kanału ze skutkami dla Zalewu Wiślanego – dodaje Wcisła.
       Na razie nie wiadomo, czy obecne wnioski urzędu marszałkowskiego zostaną uwzględnione, prace nad prognozą wciąż trwają.
       Na spotkaniu dyskutowano również na temat turystyki wodnej w obszarze Zalewu Wiślanego. W najbliższą sobotę (16 czerwca) odbędzie się otwarcie mariny Jachtklubu Elbląg, regaty żeglarskie o puchar Prezydenta Elbląga, a także podpisanie listu intencjonalnego w sprawie założenia Stowarzyszenia Szlak Wodny im. Króla Stefana Batorego. Wszystkie te działania mają sprawić, by Elbląg stał się liderem turystyki wodnej.
       – To, co się będzie działo w sobotę pokazuje, że Elbląg chce być liderem turystyki wodnej oraz ma szansę wypromować siebie jako region do znakomitego uprawiania tego rodzaju aktywności – podkreśla Jerzy Wcisła.
       – Zależy nam na tym, żeby Elbląg był przyjaznym miastem dla żeglarzy. To pierwszy krok, żeby tak się stało. Ta marina to dobry zwiastun zmian – dodaje Rafał Gruchalski, Dyrektor Departamentu Komunikacji Społecznej Urzędu Miejskiego.