„Zero tolerancji dla korupcji” - tak uzasadniają władze miasta jedno z najnowszych zarządzeń prezydenta Elbląga. Zwrócił nam na nie uwagę jedne z Czytelników, dziwiąc się, że zarówno pracownicy urzędu jak i przedsiębiorcy startujący w przetargach będą musieli wypełniać antykorupcyjne ankiety. - Czemu to ma służyć? Przecież od spraw korupcji jest prokuratura i CBA - pyta Czytelnik w liście do redakcji.
Zarządzeniem z 1 grudnia prezydent Elbląga wprowadził „procedurę Systemu Antykorupcyjnego”. Zapoznać się z nią musi do 30 grudnia każdy pracownik Urzędu Miejskiego w Elblągu, podpisując stosowne oświadczenie. A dyrektorzy poszczególnych komórek organizacyjnych są zobowiązani do dodania zapisów dotyczących Systemu Antykorupcyjnego w zakresy czynności pracowników i opisy stanowisk pracy oraz dostosowania dokumentów do wymogów zarządzenia.
Od 1 stycznia 2023 roku każdy dyrektor i pracownik na samodzielnym stanowisku jest zobowiązany do stosowania klauzuli antykorupcyjnej. Jednym z jej elementów jest ankieta „należytej staranności stanowiska pracy związana z ryzykiem korupcyjnym”, a w niej m.in. pytania „Czy według ciebie zadania, które wykonujesz mogą być narażone na korupcję lub potencjalną korupcję? „Czy kiedykolwiek znalazłeś/aś się w sytuacji korupcyjnej?” „Czy wyrażasz zgodę na współpracę z Prezydentem oraz organami ścigania w przypadku ujawnienia w trakcie realizacji zadań lub po jej zakończeniu, (ujawnienia czego) wskazujących na przesłanki popełnienia korupcji w związku z ich realizacją?”
Ankiety będą też zobowiązani wypełniać przedsiębiorcy, którzy biorą udział w przetargach i są „partnerami biznesowymi” samorządu. A w nich przykładowe pytania: „Czy partner biznesowy wdrożył rozwiązanie organizacyjne służące do zarządzania w swoim działaniu ryzykiem korupcji?
Na czym ono polega? (np. wdrożenie polityki i procedur antykorupcyjnych, przeszkolenie antykorupcyjne pracowników itp.) – ustalić na podstawie dokumentów przedłożonych przez partnera biznesowego” oraz „Czy partner biznesowy wyraża zgodę na współpracę z zamawiającym oraz organami ścigania w przypadku ujawnienia w trakcie realizacji umowy lub po jej zakończeniu zdarzeń, wskazujących na przesłanki popełnienia korupcji w związku z realizacją umowy?”
- Czemu te ankiety mają służyć? Przecież w momencie podejrzenia korupcji każdy ma obowiązek zgłosić sprawę do prokuratury czy CBA. To są instytucje od badania korupcji - pyta Czytelnik w liście do redakcji.
Sprawdziliśmy w sąsiednich miastach – Gdańsku i Sopocie – jak u nich wygląda polityka antykorupcyjna. Nie znaleźliśmy w nich tak szczegółowych zapisów ani też podobnych ankiet. Dlaczego w Elblągu wprowadzono taki system?
„Procedura została wprowadzona w celu ustanowienia zasad identyfikacji oraz zapobiegania korupcji i potencjalnej korupcji, a także w celu uzyskania zgodności z powszechnie obowiązującymi przepisami antykorupcyjnymi. Ustanawia dla pracowników i partnerów biznesowych/klientów jednakowe i przejrzyste reguły postępowania i współpracy w tym zakresie, przy wprowadzeniu zasady: Zero tolerancji dla korupcji. W związku z powyższym wydanie niniejszego Zarządzenia jest zasadne i celowe = czytamy w uzasadnieniu zarządzenia prezydenta Elbląga.
Na nasze pytania odpowiedział Adam Jocz, pełnomocnik prezydenta ds. Zintegrowanego Systemu Zarządzania.
- Od 2006 roku Urząd posiada System Zarządzania Jakością spełniający wymagania normy ISO 9001. Stały nadzór nad systemem prowadzi instytucja certyfikująca. W tym roku rozpoczęto wdrożenie Systemu zarządzania działaniami antykorupcyjnymi według normy ISO 37001 (zwany Systemem Antykorupcyjnym). Wymogi do jej spełniania dot. transparentności i wiarygodności nakładają międzynarodowe standardy – wyjaśnia Adam Jocz. - Wprowadzenie ankiet wynika z zapisów normy ISO 37001 „Systemy zarządzania działaniami antykorupcyjnymi”. Norma ta nakłada na organizację konieczność wprowadzenie pogłębionych badań ryzyka korupcyjnego. Są to międzynarodowe standardy, których urząd musi przestrzegać. Warto zauważyć, iż konieczność wypełnienia ankiety (pogłębione badanie) przez pracowników lub partnerów biznesowych zachodzi dopiero wówczas, gdy wstępne badanie ryzyka korupcji wskaże na taką konieczność. Nie zachodzi więc obligatoryjność wypełniania takiej ankiety przez każdego pracownika czy partnera biznesowego.Polityki Antykorupcyjne (systemy działań antykorupcyjnych) w miastach wskazanych w zapytaniu nie są stworzone z przywołaniem zapisów normy międzynarodowej ISO 37001. Mogą więc dowolnie je kształtować. – dodaje.
Na jakiej podstawie prawnej pracownicy są zobowiązani do wypełniania takich ankiet, które zawiera zarządzenie? Czy to prawda, że w razie niepodpisania takiego oświadczenia i ankiety pracownik otrzymuje informację o możliwości rozwiązania z nim umowy o pracę? - zapytaliśmy.
- Pracownik zapoznaje się z Polityką Antykorupcyjną, wymaganiami Systemu Antykorupcyjnego Urzędu Miejskiego w Elblągu. Standardy normy ISO 37001 wymagają potwierdzenia przez każdego pracownika, iż wykonuje swoje zadania i obowiązki zgodnie z wymogami przepisów prawnych, standardami i procedurami antykorupcyjnymi oraz potwierdzenia, że wie o konsekwencjach naruszenia przepisów prawnych i standardów w tej materii. Stosowanie zapisów z oświadczenia jest uzależnione od sytuacji związanych z naruszeniem przez pracownika przepisów prawa oraz standardów.
Dlaczego, skoro w zarządzeniu, jest określona dokładnie ścieżka zgłaszania przypadków propozycji korupcyjnych, pracownicy muszą dodatkowo wypełniać wspomnianą wyżej ankietę? Czemu to ma służyć?
- Ankietę należytej staranności stanowiska pracy związana z ryzykiem korupcyjnym będzie wypełniana jedynie w ściśle określonych przypadkach np. jeżeli na danym stanowisku pracy będzie zwiększone ryzyko korupcji. Nie zachodzi więc konieczność obligatoryjnego wypełniania takiej ankiety przez każdego pracownika czy partnera biznesowego – odpisał Adam Jocz.
