- Do niedawna stawaliśmy w powadze i zadumie nad wojennymi pomnikami z przeświadczeniem, że tak dramatyczne doświadczenia nie będą już udziałem dzisiejszych pokoleń. Wydawało się, że tak doświadczony wojną kontynent nie sięgnie już po broń i przemoc. Jednak wojna wróciła do Europy - mówił Janusz Nowak, wiceprezydent Elbląga na dzisiejszych uroczystościach z okazji 83. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę.
„Długośmy na ten dzień czekali Z nadzieją niecierpliwą w duszy, Kiedy bez słów towarzysz Stalin, Na mapie fajką strzałki ruszy, Krzyk jeden pomknął wzdłuż granicy, I zanim zmilkł zagrzmiały działa, To w bój z szybkością nawałnicy, Armia Czerwona wyruszała - śpiewał Jacek Kaczmarski w „Balladzie wrześniowej“ - utworze poświęconym agresji sowieckiej na II Rzeczpospolitą we wrześniu 1939 r.
„17 września 1939 r. około godziny czwartej nad ranem Związek Sowiecki zbrojnie zaatakował Polskę. W ten sposób Stalin wywiązał się z sierpniowego, tajnego porozumienia z Hitlerem (pakt Ribbentrop-Mołotow), które przewidywało wspólną agresję na Rzeczpospolitą, zajęcie i podział jej terytorium oraz faktyczną likwidację państwa polskiego. III Rzesza i ZSRS na przestrzeni nieco ponad 2 tygodni zapoczątkowały w ten sposób wybuch II wojny światowej.
Przed samym atakiem, komisarz spraw zagranicznych ZSRS Wiaczesław Mołotow odczytał ambasadorowi RP w Moskwie Wacławowi Grzybowskiemu krótką notę, w której nie wspominając ani słowem o antypolskiej zmowie Stalina z Hitlerem, za powód wkroczenia wojsk sowieckich do Polski i unieważnienia polsko-sowieckiej umowy o nieagresji podawał „wewnętrzne bankructwo państwa polskiego” i „troskę Rządu Sowieckiego o zamieszkującą terytorium Polski pobratymczą ludność ukraińską i białoruską” - możemy przeczytać na portalu muzeum1939.pl
Dziś pod Krzyżem Katyńskim na cmentarzu Agrykola w Elblągu odbyły się miejskie uroczystości związane z agresją sowiecką z 17 września 1939 r.
-Armia Czerwona, bez wcześniejszego wypowiedzenia wojny uderzyła na II Rzeczpospolitą na całej długości wschodniej granicy. Zbójecki atak był argumentowany przez komisarza spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesława Mołotowa między innymi „troską Rządu Sowieckiego o zamieszkującą terytorium Polski pobratymczą ludność ukraińską i białoruską”. Akt ten stanowił zerwanie polsko-sowieckiej umowy o nieagresji, a jednocześnie realizował zapisy paktu Ribbentrop-Mołotow, który zakładał IV rozbiór Polski. Zapoczątkowana okupacja sowiecka w niedługim czasie doprowadziła do masowych wywózek Polaków na Syberię. Wiązała się także z bestialskimi zbrodniami Armii Czerwonej dokonanymi wobec ludności cywilnej i jeńców. ZSRR poprzez swoje działania dążyło do wyeliminowania polskich elit co skutkowało ludobójstwem dokonanym w Katyniu, Charkowie i Twerze - mówił Antoni Czyżyk, przewodniczący elbląskiej Rady Miejskiej na dzisiejszych uroczystościach.
- Do niedawna stawaliśmy w powadze i zadumie nad wojennymi pomnikami z przeświadczeniem, że tak dramatyczne doświadczenia nie będą już udziałem dzisiejszych pokoleń. Wydawało się, że tak doświadczony wojną kontynent nie sięgnie już po broń i przemoc. Jednak wojna wróciła do Europy, a chwilą gdy w litym tego roku Rosja zaatakowała niepodległą Ukrainę. Widząc śmierć, zniszczenie i wojennych uchodźców znów wyraźniej przywołujemy w naszej zbiorowej pamięci obrazy z II wojny światowej - mówił Janusz Nowak, wiceprezydent Elbląga na dzisiejszej uroczystości.
Pod Krzyżem Katyńskim - symbolem sowieckiej okupacji kwiaty złożyli politycy oraz działacze organizacji społecznych.
„Tych dni historia nie zapomni. Gdy stary ląd w zdumieniu zastygł. I święcić będą wam potomni, Po pierwszym września - siedemnasty“ - to znów „Ballada wrześniowa“ Jacka Kaczmarskiego.