- Jeśli dziecko jest w pieczy zastępczej, to po to, żeby zostało przygotowane do powrotu do rodziny biologicznej lub do adopcji. Gdy pierwsza opcja jest niemożliwa, a chętnych do adopcji nie ma, takie dziecko zostaje u rodziców zastępczych nie na miesiące, tylko na lata, przez co takie rodziny nie są w stanie wziąć nowych dzieci, bo są przepełnione - mówi Justyna Rybak, kierownik Elbląskiego Centrum Usług Społecznych.
Na 159 funkcjonujących rodzin zastępczych w Elblągu, przypada tylko 14 rodzin zastępczych zawodowych. Wśród tych czternastu znajdują się 3 rodziny o charakterze pogotowia opiekuńczego i 2 rodziny specjalistyczne, które mają uprawnienia do opieki nad dziećmi z niepełnosprawnościami. Pozostałe rodziny zastępcze w Elblągu to rodziny spokrewnione (114) i rodziny niezawodowe (33). W sumie w pieczy zastępczej znajduje się 229 dzieci.
.
Rodziny zastępcze w liczbach
Czy 159 rodzin zastępczych to dużo?
- Wciąż za mało - mówi Beata Kulesza, dyrektor Elbląskiego Centrum Usług Społecznych.
O problemie, jakim jest brak rodzin zastępczych w naszym mieście, już pisaliśmy. Co się w tej kwestii zmieniło?
- Od stycznia 2024 roku utworzonych zostało 9 rodzin zastępczych spokrewnionych i 1 niezawodowa - informuje dyrektor.
Tych zawodowych jednak wciąż nie przybywa.
- W czerwcu zakończyliśmy szkolenie 14 osób. Trzy spośród nich chcą zostać rodzinami do pomocy, jedna stara się o opiekę nad dzieckiem z placówki opiekuńczo-wychowawczej, a pozostałe osoby to już istniejące rodziny zastępcze niezawodowe i spokrewnione, które mają już dzieci pod swoją opieką i zostały zobowiązane przez sąd do odbycia szkolenia - wyjaśnia Beata Kulesza.
.
Coraz mniej chętnych
Dlaczego nie tylko w Elblągu, ale też w całej Polsce jest taki problem z rodzinami zastępczymi?
- Wśród ludzi zmieniło się podejście do rodzicielstwa. Coraz mniej osób decyduje się na zostanie rodzicami, a jeśli ktoś nie ma i nie chce mieć własnych dzieci, to tym bardziej nie weźmie pod opiekę cudzych - mówi dyrektor ECUSu. - To przekłada się również na adopcję, jest ich zdecydowanie mniej. Nie ma chętnych kandydatów, a to z kolei wpływa na przepełnienie rodzin zastępczych.
- Jeśli dziecko jest w pieczy zastępczej, to po to, żeby zostało przygotowane do powrotu do rodziny biologicznej lub do adopcji. Gdy pierwsza opcja jest niemożliwa, a chętnych do adopcji nie ma, takie dziecko zostaje u rodziców zastępczych nie na miesiące, tylko na lata, przez co takie rodziny nie są w stanie wziąć nowych dzieci, bo są przepełnione. Ta rotacja dzieci w rodzinach zastępczych się bardzo zmniejszyła - dodaje Justyna Rybak, kierownik ECUSu.
.
Kwestia finansowa
Bycie rodziną zastępczą zawodową to praca, jak każda inna, której przysługuje 30 kalendarzowych dni urlopu, wynagrodzenie i dodatkowe świadczenia.
- Rodziny zastępcze otrzymują wynagrodzenie w wysokości od 4.989,60 zł (zawodowe) do 8.476,30 zł (zawodowe o charakterze pogotowia rodzinnego). Kwoty są uzależnione od ilości dzieci w rodzinie zastępczej i funkcji rodziny, na przykład pogotowia rodzinne mają dodatek za gotowość przyjęcia dzieci - wyjaśnia Beata Kulesza.
Oprócz wynagrodzenia, na każde dziecko umieszczone w pieczy zastępczej przysługuje pomoc finansowa 1,5 tys. zł miesięcznie, a na każde dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności przysługuje dodatek w wysokości 306 zł miesięcznie. Każdemu dziecku przysługuje też +800 zł oraz dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka.
- Rodzina zastępcza zawodowa, w której umieszczono powyżej 3 dzieci, otrzymuje środki finansowe na utrzymanie i remont lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego - dodaje Justyna Rybak.
Rodziny zastępcze mogą też liczyć na wsparcie w postaci rodziny pomocowej, która może przejąć opiekę nad dziećmi w czasie urlopu rodziny.
Od 1 stycznia 2025 roku wejdzie w życie Projekt „Moc Rodziny”, mający być wsparciem dla systemu pieczy zastępczej.
- Projekt finansowany jest przez Unię Europejską i na jego realizację w ciągu trzech lat, przeznaczono ponad 3 mln zł - informuje dyrektor ECUSu.
Jakie będą jego działania?
- Projekt zakłada promocję rodzicielstwa zastępczego, ale przede wszystkim oferuje wyjazdy edukacyjne i szkolenia dla rodziców, korepetycje, diagnozy oraz terapie dla dzieci i młodzieży, a także wsparcie usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej - wylicza Beata Kulesza.
.
Pilna potrzeba
Projekt ma być dużą pomocą dla rodzin zastępczych, ale tych potrzeba już teraz. Wiele dzieci w trudnych warunkach przebywa w rodzinach biologicznych czy w DPS-ach, ponieważ rodzin zastępczych jest za mało lub są one przepełnione. Takimi dziećmi są między innymi dwaj bracia 8 i 4 lata, którzy już od ponad 1,5 roku znajdują się w Domu Pomocy Społecznej.
- Obaj chłopcy mają cukrzycę typu 1, oprócz tego starszy ma też padaczkę i autyzm, a młodszy zaburzenia całościowe gospodarki lipidowej oraz opóźnienie w rozwoju psychoruchowym. Chłopcy przyjmują insulinę, a ze względu na swoje potrzeby, poszukujemy dla nich specjalistycznej rodziny zawodowej, która mogłaby poświęcić im bardzo dużo uwagi, więc nie mogłaby mieć pod opieką innych dzieci - mówi dyrektor ECUS-u.
O to jednak trudno. Specjalistycznych zastępczych rodzin zawodowych jest bardzo mało, a jeśli już są, to już mają dzieci pod swoją opieką i nie są w stanie przyjąć nowych.
- Jesteśmy w kontakcie z rodzinami w Elblągu, ale te nie są w stanie nam pomóc. Liczymy, że zgłosi się ktoś spoza naszego regionu, choć większą szansę na przyjęcie tych chłopców miałby ktoś z Elbląga, kto w tym momencie zdecydowałby się na zostanie rodziną zastępczą i podszedł do kursów - oznajmia Beata Kulesza.
Jeśli myślisz o zostaniu rodziną zastępczą, przyjdź do Elbląskiego Centrum Usług Społecznych przy ul. Winna 9 lub skontaktuj się telefonicznie pod numerem: 55 625 61 22.