Święconka w koszyczku z wikliny to tradycja kultywowana w naszym kraju od wieków. Pomimo zmian pokoleniowych pobłogosławione pokarmy ułożone na talerzykach na świątecznym stole rozpoczynają wielkanocną celebrację w niedzielny poranek.
W tym roku wyjątkowo święta wielkanocne przypadają w tym samym czasie dla wszystkich chrześcijan – zarówno katolików, wiernych kościołów protestanckich jak i prawosławnych posługujących się w kalendarzu liturgicznym porządkiem juliańskim.
Podczas śniadania świątecznego w tradycji polskiej ważną rolę spełnia święconka, w której podstawowe znaczenie pełni od początku kromka chleba, o której poeta Cyprian Kamil Norwid w utworze „Moja piosnka”, wykonywanym m.in. przez zespół De Press, napisał: Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba, Podnoszą z ziemi przez uszanowanie Dla darów nieba, Tęskno mi, Panie…
Symbolika koszyczka
Oprócz chleba wśród 7 podstawowych składników święconki znajdują się: ser, masło, jaja, mięso, kawałek ciasta oraz sól i chrzan. Od XVII wieku w koszyczku ze święconym, a później na wielkanocnym stole pojawiła się figurka baranka z ciasta, masła lub cukru. Jest to symbol Jezusa Chrystusa zmartwychwstałego, który w trudnych czasach dodawał Polakom sił. Jak pisał z sentymentem wspomniany już powyżej C. K. Norwid: Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony, Są jak odwieczne Chrystusa wyznanie: „Bądź pochwalony!” Tęskno mi, Panie.
Nawiązanie do tych słów znaleźć można zarówno w świętowaniu Wielkanocy z jej symboliką odwołującą się do najtrudniejszych pytań o sens życia człowieka, jak i w słowach modlitwy błogosławieństwa pokarmów, która nawiązuje do opisanych w Biblii wydarzeń - rozmnożenia przez Jezusa chleba i nakarmienia słuchających go ludzi na pustkowiu oraz połamania chleba podczas ostatniej wieczerzy, o czym przypomina liturgia Wielkiego Czwartku.
W święconce błogosławione są też różnorodnie zdobione jajka jako znak pomyślności i odradzającego się życia, które zostało odnowione przez zmartwychwstanie. To właśnie „jajeczkiem” według tradycji wielkanocnej, wiele rodzin dzieli się (podobnie jak w Boże Narodzenie opłatkiem) składając sobie świąteczne życzenia.
Na pamiątkę baranka paschalnego i potraw, jakie Jezus spożywał z apostołami podczas ostatniej wieczerzy błogosławione są wędliny, które w ozdobionym zielonymi gałązkami koszyczku są symbolem dostatku. Dawniej wierzono, że poświęcona wędlina spożyta podczas wielkanocnego śniadania wraz z chrzanem przynosi zdrowie i dodaje sił. W świątecznych koszyczkach swoje miejsce znajdują również ser żółty, ciasto i sól, które według tradycji polskiej symbolizują pierwociny płodów ziemi i pokarmów, za które chrześcijanie dziękują Stwórcy i bez których trudno byłoby się obejść. Ser symbolizuje rozwój stad zwierząt gospodarskich, ponieważ wyrabiany jest z mleka krów, kóz i owiec.
Ciasta wielkanocne są według tradycji symbolem doskonałości. Dawniej do dużo większych niż obecnie koszyków wkładano najczęściej całą własnoręcznie wykonaną wielkanocną babę lub kawałki mazurków. Do smaku dodaje się do potraw sól, która jest symbolem prawdy i oczyszczenia. Pozostałe przysmaki, choć nie przedstawiają tak głębokiej symboliki religijnej, znajdują swoje uzasadnienie w polskiej tradycji i zwyczajach rodzinnych.
Warto pomyśleć o bliźnich
W okresie świątecznym jest tradycja obdarowania prezentami bliskich, jak również często wspierane są różnego rodzaju akcje pomocowe, które zapewniają pożywienie dla potrzebujących. Jeśli zdarzy się komuś przygotować zbyt dużą ilość potraw, które zostaną po świętach również można zadbać, aby się nie zmarnowały. W naszym mieście funkcjonują dwie jadłodzielnie: przy murze budynku przy ul. Stefczyka 7-8 oraz za drzwiami wejściowymi w budynku przy ul. Związku Jaszczurczego 17 (dawny hotelowiec). Produkty, którymi można podzielić się z potrzebującymi powinny być szczelnie zapakowane i umieszczone w czystych pojemnikach. Każdy bezpłatnie może wziąć z jadłodzielni do jedzenia to, czego potrzebuje. Warto korzystać z jadłodzielni, bo przecież aż żal, żeby żywność przygotowana z taką pieczołowitością i sercem trafiała do śmietnika.
