W obecnych czasach konsumenci są zachęcani przez sklepy do kupowania na raty. Slogany typu „zero prowizji, zero odsetek, zero kosztów” skutecznie przyciągają coraz większe rzesze klientów, którzy dokonują zakupu pod wpływem chwili. Czy w takich sytuacjach konsument ma możliwość zrezygnowania z zakupionego towaru?
Kwestię tę reguluje ustawa z dnia 20 lipca 2001 roku o kredycie konsumenckim. Zgodnie z zapisami powyższego aktu prawnego umową o kredyt konsumencki jest umowa na mocy której przedsiębiorca, zwany dalej „kredytodawcą”, w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu w jakiejkolwiek postaci (w szczególności umowa pożyczki, umowa kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego). Ustawę stosuje się także do umów, na mocy których spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia swojemu członkowi kredytu w celu bezpośrednio niezwiązanym z działalnością gospodarczą.
Umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać przede wszystkim:
– imię, nazwisko konsumenta i jego adres oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy, a gdy kredytodawcą jest osoba prawna – także określenie organu, który zarejestrował działalność kredytodawcy i numer w rejestrze, pod którym kredytodawca został wpisany,
– wysokość kredytu,
– zasady i terminy spłaty kredytu,
– roczną stopę oprocentowania oraz warunki jej zmiany,
– opłaty i prowizje oraz inne koszty związane z udzieleniem kredytu, w tym opłatę za rozpatrzenie wniosku kredytowego oraz przygotowanie i zawarcie umowy kredytowej, zwaną dalej „opłatą przygotowawczą”, będące elementem całkowitego kosztu kredytu, oraz warunki ich zmiany,
– informację o całkowitym koszcie kredytu i rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania,
– sposób zabezpieczenia, jeżeli umowa je przewiduje, oraz opłaty należne kredytodawcy z tego tytułu,
– informację o pozostałych kosztach, do których zapłaty zobowiązany jest konsument w związku z zawartą umową,
– informację o łącznej kwocie wszystkich kosztów, opłat i prowizji, do których zapłaty zobowiązany jest konsument.
W przypadku gdy kredyt konsumencki przeznaczony jest na nabycie określonej rzeczy lub usługi, umowa o kredyt konsumencki powinna ponadto zawierać opis rzeczy lub usługi, cenę nabycia rzeczy lub usługi, jeżeli zapłata nastąpiłaby za gotówkę, oraz cenę nabycia przy wykorzystaniu kredytu, część ceny, którą konsument jest zobowiązany zapłacić w gotówce, warunki, od których spełnienia uzależnione jest przejście własności rzeczy sprzedanej na konsumenta, jeżeli umowa sprzedaży została zawarta z zastrzeżeniem własności,
Konsument, może, bez podania przyczyny, odstąpić od umowy o kredyt konsumencki w terminie 10 dni od dnia zawarcia umowy. Jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie zawierała informacji o uprawnieniu do odstąpienia od umowy, konsument może odstąpić od umowy w terminie 10 dni od dnia otrzymania informacji o prawie odstąpienia od umowy, nie później jednak niż w terminie 3 miesięcy od dnia zawarcia umowy. Istotne jest to, iż kredytodawca obowiązany jest przy zawarciu umowy wręczyć konsumentowi wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy, z oznaczeniem swojego imienia, nazwiska (nazwy) i adresu zamieszkania (siedziby). Termin do odstąpienia od umowy jest zachowany, jeżeli konsument przed jego upływem złoży pod wskazanym przez kredytodawcę adresem oświadczenie o odstąpieniu od umowy.
Należy jednak pamiętać, iż ustawy nie stosuje się w każdym przypadku. Nie można odstąpić od umowy o kredyt konsumencki o wysokości większej niż 80.000 zł albo równowartości tej kwoty w innej walucie niż waluta polska; wartość waluty obcej oblicza się według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski dla danej waluty, obowiązującego w dniu poprzedzającym dzień zawarcia umowy, jak również wtedy gdy konsument nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania ani innych kosztów związanych z udzieleniem lub spłatą kredytu konsumenckiego.
Nowelizacja ustawy z 7 lipca 2005 roku objęła swoim zakresem zastosowania także umowy o kredyt konsumencki „bagatelny” umowy krótkoterminowe oraz umowy o kredyt na nabycie lub remont nieruchomości. Zmiany dotyczą kredytów konsumenckich niezależnie od formy kredytu, także więc np. do kredytów w postaci kart kredytowych z odroczoną płatnością, chyba że będzie spełniona przesłanka wyłączenia polegająca na braku jakichkolwiek kosztów kredytu., tzn. gdy wydawca karty nie będzie pobierał z tytułu odroczenia płatności od posiadaczy kart – konsumentów – żadnych opłat ani prowizji.
Zadanie zostało sfinansowane ze środków samorządu województwa warmińsko-mazurskiego.
Umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać przede wszystkim:
– imię, nazwisko konsumenta i jego adres oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy, a gdy kredytodawcą jest osoba prawna – także określenie organu, który zarejestrował działalność kredytodawcy i numer w rejestrze, pod którym kredytodawca został wpisany,
– wysokość kredytu,
– zasady i terminy spłaty kredytu,
– roczną stopę oprocentowania oraz warunki jej zmiany,
– opłaty i prowizje oraz inne koszty związane z udzieleniem kredytu, w tym opłatę za rozpatrzenie wniosku kredytowego oraz przygotowanie i zawarcie umowy kredytowej, zwaną dalej „opłatą przygotowawczą”, będące elementem całkowitego kosztu kredytu, oraz warunki ich zmiany,
– informację o całkowitym koszcie kredytu i rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania,
– sposób zabezpieczenia, jeżeli umowa je przewiduje, oraz opłaty należne kredytodawcy z tego tytułu,
– informację o pozostałych kosztach, do których zapłaty zobowiązany jest konsument w związku z zawartą umową,
– informację o łącznej kwocie wszystkich kosztów, opłat i prowizji, do których zapłaty zobowiązany jest konsument.
W przypadku gdy kredyt konsumencki przeznaczony jest na nabycie określonej rzeczy lub usługi, umowa o kredyt konsumencki powinna ponadto zawierać opis rzeczy lub usługi, cenę nabycia rzeczy lub usługi, jeżeli zapłata nastąpiłaby za gotówkę, oraz cenę nabycia przy wykorzystaniu kredytu, część ceny, którą konsument jest zobowiązany zapłacić w gotówce, warunki, od których spełnienia uzależnione jest przejście własności rzeczy sprzedanej na konsumenta, jeżeli umowa sprzedaży została zawarta z zastrzeżeniem własności,
Konsument, może, bez podania przyczyny, odstąpić od umowy o kredyt konsumencki w terminie 10 dni od dnia zawarcia umowy. Jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie zawierała informacji o uprawnieniu do odstąpienia od umowy, konsument może odstąpić od umowy w terminie 10 dni od dnia otrzymania informacji o prawie odstąpienia od umowy, nie później jednak niż w terminie 3 miesięcy od dnia zawarcia umowy. Istotne jest to, iż kredytodawca obowiązany jest przy zawarciu umowy wręczyć konsumentowi wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy, z oznaczeniem swojego imienia, nazwiska (nazwy) i adresu zamieszkania (siedziby). Termin do odstąpienia od umowy jest zachowany, jeżeli konsument przed jego upływem złoży pod wskazanym przez kredytodawcę adresem oświadczenie o odstąpieniu od umowy.
Należy jednak pamiętać, iż ustawy nie stosuje się w każdym przypadku. Nie można odstąpić od umowy o kredyt konsumencki o wysokości większej niż 80.000 zł albo równowartości tej kwoty w innej walucie niż waluta polska; wartość waluty obcej oblicza się według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski dla danej waluty, obowiązującego w dniu poprzedzającym dzień zawarcia umowy, jak również wtedy gdy konsument nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania ani innych kosztów związanych z udzieleniem lub spłatą kredytu konsumenckiego.
Nowelizacja ustawy z 7 lipca 2005 roku objęła swoim zakresem zastosowania także umowy o kredyt konsumencki „bagatelny” umowy krótkoterminowe oraz umowy o kredyt na nabycie lub remont nieruchomości. Zmiany dotyczą kredytów konsumenckich niezależnie od formy kredytu, także więc np. do kredytów w postaci kart kredytowych z odroczoną płatnością, chyba że będzie spełniona przesłanka wyłączenia polegająca na braku jakichkolwiek kosztów kredytu., tzn. gdy wydawca karty nie będzie pobierał z tytułu odroczenia płatności od posiadaczy kart – konsumentów – żadnych opłat ani prowizji.
Zadanie zostało sfinansowane ze środków samorządu województwa warmińsko-mazurskiego.
Jacek Błaszczyk