Od 2021 roku Muzeum Archeologiczno-Historyczne prowadziło rozpoznanie terenu dawnego kompleksu zamku krzyżackiego metodami nieinwazyjnymi i mało inwazyjnymi. Do końca września tego roku przebadano obszar ok. 24 tys. m2 przy zastosowaniu georadaru, fotogrametrii (dron z kamerą i aparatem 4K), skanowania multispektralnego oraz pomiarów geodezyjnych. Wykonano również odwierty geologiczne, co umożliwiło pozyskanie próbek, których analiza będzie przydatna dla dalszych badań.
Rozpoznanie zostało poprzedzone przeprowadzeniem kwerend archiwalnych i kwerend literatury. Następnie, w I etapie realizowanym w ubiegłym roku, przeskanowano okolice ul. Wapiennej oraz tereny w pobliżu Zespołu Szkół Techniczno-Informatycznych przy ul. Rycerskiej – łącznie obszar około 14 tys. m2.
Kolejne 10 tys. m2 terenu, w tym okolice Bulwaru Zygmunta Augusta, bursy przy ul. Wapiennej i dziedziniec elbląskiego muzeum, przebadano w bieżącym roku. Jak ocenia dr Mirosław Marcinkowski z elbląskiego muzeum, szczególnie interesujące okazały się pozyskane w wyniku odwiertów próbki makroszczątków, zawierające szczątki roślin uprawnych, ryb, zbóż i inne, dające wgląd w środowisko naturalne oraz w jadłospis gości zakonnych czy mieszkańców podzamcza. Niektóre odwierty dostarczyły także mikrozabytki z poziomu na którym funkcjonował zamek, w tym między innymi sferule żelazne, które są dowodem na funkcjonowanie kuźni, fragmenty szkła będące odpadami produkcyjnymi czy szpilkę.
W trakcie badań na boisku szkoły przy ul. Rycerskiej uchwycono wyraźną granicę, która przebiegała pomiędzy miastem a terenem zamkowym. Natrafiono również na fragmenty zabudowy miejskiej wzdłuż dzisiejszej ul. Kumieli.
Do końca bieżącego roku zostanie przygotowane całościowe opracowanie wyników badań, z wytycznymi konserwatorskimi i określeniem zasięgu i sposobu ochrony dawnego zespołu zamku krzyżackiego w Elblągu. Film dokumentujący przebieg badań wkrótce pojawi się na muzealnych stronach internetowych. Pod koniec roku odbędą się także prelekcje, podczas których muzealnicy wraz z zaproszonym gościem postarają się odkryć niektóre z licznych tajemnic elbląskiego zamku krzyżackiego.
Przeprowadzenie badań było możliwe dzięki dofinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.