To, co wyróżnia okres Bożego Narodzenia, to rozbrzmiewające kolędy śpiewane nie tylko w kościołach, ale też w domach, na ulicach przez poprzebieranych kolędników i podczas okolicznościowych spotkań. „Wśród nocnej ciszy” to jedna z najbardziej popularnych kolęd polskich nieznanego autora. Powstała na przełomie XVIII i XIX wieku, by nieść nie tylko świąteczną radość, ale i nadzieję na lepsze jutro w całej Rzeczypospolitej. Zobacz zdjęcia szopek świątecznych.
Kolędy to popularna nazwa pieśni kościelnych i domowych o Bożym Narodzeniu, których pierwotne autorstwo przypisywano św. Franciszkowi z Asyżu. Polskie słowo „kolęda” pochodzi od łacińskiego calendae oznaczającego w cesarstwie rzymskim pierwszy dzień każdego miesiąca. W naszym kraju kolędami początkowo nazywano pieśni noworoczne, składające się zawsze z trzech części, tj.: życzeń powodzenia, szczęścia i uro dzaju; prośby o datek oraz podzięko wania za dar noworoczny zwany podarzą lub kolędą właśnie. Tekst takiej kolę dy, pełen archaizmów językowych zo stał wydrukowany po raz pierwszy w 1543 r. w zbiorku Rurale Ludicium, to jest Ludycje wieśne na ten nowy rok 1544, wydanym w Krakowie przez M. Zajcewica. Od bardziej majestatycznych kolęd odróżniają się pastorałki. Jako że śpiewano je przede wszystkim podczas zabaw i spotkań sąsiedzkich, jasełek i pochodów kolędników mają skoczny charakter, nie ma w nich też szczególnego miejsca na zadumę. Po raz pierwszy zostały zebrane i wydane drukiem w Krakowie przez ks. Michała Mioduszewskiego pt. Pastorałki i kolędy z melodiami z 1843 roku.
Wśród nocnej ciszy…
Tę znaną w Polsce kolędę nieznanego autora znaleźć można dopiero w wydanym w Krakowie i Lipsku przez drukarnię Breitkopfa i Härtla Dodatku II i III do Śpiewnika kościelnego ks. Michała Marcina Mioduszewskiego z 1853 roku. Figuruje tam jako śpiew na introit we mszy na Boże Narodzenie. Nie jest to jednak pieśń typowo kościelna, ponieważ jej skoczny charakter w wierszach od 3 do 5 wyraźnie nawiązuje do ludowych pastorałek. Ze względu na swój eschatologiczny, dający nadzieję charakter, co uwidacznia się przede wszystkim w dwóch ostatnich zwrotkach, utwór ten wykonywany był w okresie rozbiorów również jako patriotyczny, o czym informują Hanna i Witold Szymanderscy w publikacji Polskie kolędy patriotyczne: 1830-do dzisiaj (Wydawnictwo Epoka 1989, s. 59). Obecnie kolęda ta jest niemal obowiązkowym utworem wykonywanym podczas pasterki i świątecznych mszy.
Wśród nocnej ciszy z nutami w układzie na fortepian wydrukowano po raz pierwszy w Warszawie ok. 1931 roku w broszurce zatytułowanej 12 kolęd autorstwa kompozytora i krytyka muzycznego Leona Chojeckiego (1858-1931). Druk ten składający się z 8 stron o rozmiarach 21 na 15 cm zawiera poza opracowaniem kolędy Wśród nocnej ciszy także nuty i teksty utworów: Anioł pasterzom mówił, Bóg się rodzi, Przybieżeli do Betleem (pisownia według oryginału), Co za dzień radosny, W żłobie leży, któż pobieży, Z narodzenia Pana, Lulajże Jezuniu, Jezus malusieńki, Wesołą nowinę, Gdy się Chrystus rodzi oraz Radujcie się bracia mili.
1.Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi:
wstańcie, pasterze, Bóg się nam rodzi;
czym prędzej się wybierajcie,
do Betlejem pospieszajcie
przywitać Pana.
2.Poszli, znaleźli Dzieciątko w żłobie
z wszystkimi znaki danymi sobie;
jako Bogu cześć Mu dali,
a witając zawołali
z wielkiej radości.
3. Ach, witaj, Zbawco, z dawna żądany,
cztery tysiące lat wyglądany!
Na Ciebie, króle, prorocy
czekali, a Tyś tej nocy
nam się objawił.
4.I my czekamy na Ciebie, Pana,
a skoro przyjdziesz na głos kapłana,
padniemy na twarz przed Tobą,
wierząc, żeś jest pod osobą
chleba i wina.
Wśród nocnej ciszy…
Tę znaną w Polsce kolędę nieznanego autora znaleźć można dopiero w wydanym w Krakowie i Lipsku przez drukarnię Breitkopfa i Härtla Dodatku II i III do Śpiewnika kościelnego ks. Michała Marcina Mioduszewskiego z 1853 roku. Figuruje tam jako śpiew na introit we mszy na Boże Narodzenie. Nie jest to jednak pieśń typowo kościelna, ponieważ jej skoczny charakter w wierszach od 3 do 5 wyraźnie nawiązuje do ludowych pastorałek. Ze względu na swój eschatologiczny, dający nadzieję charakter, co uwidacznia się przede wszystkim w dwóch ostatnich zwrotkach, utwór ten wykonywany był w okresie rozbiorów również jako patriotyczny, o czym informują Hanna i Witold Szymanderscy w publikacji Polskie kolędy patriotyczne: 1830-do dzisiaj (Wydawnictwo Epoka 1989, s. 59). Obecnie kolęda ta jest niemal obowiązkowym utworem wykonywanym podczas pasterki i świątecznych mszy.
Wśród nocnej ciszy z nutami w układzie na fortepian wydrukowano po raz pierwszy w Warszawie ok. 1931 roku w broszurce zatytułowanej 12 kolęd autorstwa kompozytora i krytyka muzycznego Leona Chojeckiego (1858-1931). Druk ten składający się z 8 stron o rozmiarach 21 na 15 cm zawiera poza opracowaniem kolędy Wśród nocnej ciszy także nuty i teksty utworów: Anioł pasterzom mówił, Bóg się rodzi, Przybieżeli do Betleem (pisownia według oryginału), Co za dzień radosny, W żłobie leży, któż pobieży, Z narodzenia Pana, Lulajże Jezuniu, Jezus malusieńki, Wesołą nowinę, Gdy się Chrystus rodzi oraz Radujcie się bracia mili.
1.Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi:
wstańcie, pasterze, Bóg się nam rodzi;
czym prędzej się wybierajcie,
do Betlejem pospieszajcie
przywitać Pana.
2.Poszli, znaleźli Dzieciątko w żłobie
z wszystkimi znaki danymi sobie;
jako Bogu cześć Mu dali,
a witając zawołali
z wielkiej radości.
3. Ach, witaj, Zbawco, z dawna żądany,
cztery tysiące lat wyglądany!
Na Ciebie, króle, prorocy
czekali, a Tyś tej nocy
nam się objawił.
4.I my czekamy na Ciebie, Pana,
a skoro przyjdziesz na głos kapłana,
padniemy na twarz przed Tobą,
wierząc, żeś jest pod osobą
chleba i wina.
Marta Kowalczyk
