Basen przy ul. Spacerowej przed wojną (fot. archwium autora)
To już siedemdziesiąty odcinek naszego cyklu. Tym razem Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, przedstawia ciekawostki związane z aleją Piłsudskiego i ulicami: Moniuszki i Spacerową.
Aleja Piłsudskiego
Przebiega od ul. Królewieckiej do Robotniczej. Do 1945 r. nosiła nazwę Alfreda von Schlieffena (Schlieffenalellee), pruskiego feldmarszałka. W latach 1945-1991 r. nosiła miano 22 Lipca, po zmianie ustroju otrzymała obecną nazwę.
Przy skrzyżowaniu al. Piłsudskiego z ul. Beniowskiego mieści się Szkoła Podstawowa nr 6. Budynek oddano do użytku w 1954 r., była to pierwsza w naszym mieście szkoła wybudowana po wojnie, jako tak zwana 1000-latka (ówczesne władze budowały szkoły, by upamiętnić 1000 lat istnienia państwa polskiego). W tym rejonie we wczesnym średniowieczu istniała osada Prusów, zaś w pobliżu ul. Pokornej i Topolowej pruski cmentarz.
Na skwerze położonym pomiędzy omawianą al. Piłsudskiego a targowiskiem miejskim w XIX w. umiejscowiono cmentarzysko dla ubogich - Cmentarz Północny (Nord Friedhof). Po przeciwnej stronie umieszczona jest forma przestrzenna z II Biennale Form Przestrzennych z 1967 r., dzieło Zbigniewa Książkiewicza.
Stanisława Moniuszki
Przebiega od ul. Królewieckiej do ul. Kopernika. Do granic miasta ta dzielnica włączona została po 1913 r. Patronem ulicy przed 1937 r. był Gerhard von Scharnhorst (Scharnchorstrasse), pruski generał. Po 1945 r. otrzymała obecne miano.
Po lewej stronie ulicy, patrząc od ul. Królewieckiej, możemy podziwiać zbudowane właśnie Centrum Rekreacji Wodnej Dolinka, które ma być wkrótce otwarte. Powstało na terenach dawnych ogrodów działkowych. Za Centrum znajduje się niecka odkrytego basenu kąpielowego, zbudowanego w latach 1937-38. Był to największy taki obiekt w Europie. Od kilku lat jest wyłączony z eksploatacji. Basen w latach 60. był miejscem zimowych treningów elbląskich panczenistów. Latem zawodnicy trenowali na... jezdni ul. Moniuszki, zamykano na ten czas ruch drogowy!
Po lewej stronie od niecki basenu znajduje się stadion sportowy. W latach 60. XX w. był stadionem żużlowym, odbywały się też tu zawody hipiczne. Natomiast w latach 30. odbywały się na nim parady wojskowe i organizacji faszystowskich.
Po przeciwnej stronie niecki basenu umieszczono w latach 60. górkę saneczkową, a nieco dalej zbudowano amfiteatr, obecnie nieczynny, planowany przez władze miasta do rozbiórki.
Warto dodać, że w rejonie ul. Moniuszki i Kopernika znajdował się Szaniec Nędznego Kąta (Nothasackerschanze), należący do umocnień nowożytnych. Szaniec miał chronić znajdujący w jego pobliżu młyn, który działał jeszcze w XX wieku. Obecnie funkcjonuje tutaj restauracja.
Ulica Moniuszki stanowi też granicę koszar wojskowych, wspomnianych przy opisie ul. Królewieckiej. W budynku położonym najbliżej ulicy w latach 1945-1949 znajdował się Hotel Garnizonowy; w latach 1952-1955 - 42 Kompania Samochodowa; w latach 1955-1956 - Wydział Informacji Sztabu Dywizji; w latach 1947-1990 - Wojskowa Służba Wewnętrzna; w latach 1990-2002 - Żandarmeria Wojskowa; a od 2008 - Służba Kontrwywiadu Wojskowego.
Wodospady w parku Dolinka, przy ul. Spacerowej (fot. autor)
Spacerowa
Przebiega przez park Dolinka, łącząc ulicę Kościuszki i Moniuszki. W jej rejonie znajdowała się siedziba majątku Rakowo (Klein Röbern), rejon też nazywano Dworem Dużego Stawu (Gros Teichghof), bo przed budową odkrytego basenu w tym miejscu mieścił się spor staw. W 1803 r. dobra te odziedziczył August Abbeg, wspomniany już przy okazji omawiania Bażantarni. Przed 1945 r. ul. Spacerowa nosiła nazwę ul. Przy Parku (Am Pulvergrund). W latach 1945- 1960 była bezimienna.
,dziewaltowski, slonina, wroblewski nowaczyk- muszkieterowie, nieudacznicy ktorzy swoja niekompetencja i niegospodarnoscia doprowadzili ten basen do totalnej ruiny. ten drugi w nagrode ponownie zostal wybrany na prezydenta miasta! granda! to swiadczy o tym jak glupi i tepy jest elektorat w tym miescie/kraju. mozna im wcisnac kazdego niedacznika a tepa cholota i tak na niego zaglosuje
Aż serce się rwie żeby ten basen wyglądał tak jak na tym zdjęciu - kryty basen jest dobry w zimę, a w lato ? W lato człowiek lgnie do słońca i do wody, co umożliwia basen odkryty największy w europie taki jak w Elblągu - niestety w ruinie !!!
Pięknie by było. Kryty nowy basen i odnowiony trochę mniejszy, odkryty, który w skrajnych przypadkach pełniby funkcję zbiornika retencyjnego dla Kumielki. Do dzieła Panie Prezydencie!!!
za komuny ci nieudacznicy i aparatczyki siedzieliby w wiezieniu za niegospodarnosc. dzis w POlszy chodza na wolnosci i jeszcze piastuja wysokie stanowiska w samorzadach a jeden pali opony na zlomowcu. normalnie cyrk!
w dupie mam ten kryty basen, był basen odkryty jeden z największych w europie ale jak się nic nie robi dobrego to najłatwiej popsuć i zniszczyć to co dobre, za komuny mawiało się o takich działaniach sabotaż. .. ..
to po wojnie było ciekawiej niż na fotce z artykułu, były duża i mała trampolina, boisko do siatki oraz do kosza, prysznice, łódką po wodzie pływali ratownicy. .. .. eh
