Kto jest pochowany na cmentarzu przy kościele św. Wojciecha? W którym dokładnie momencie zaczęła się historia Zawady? Gdzie na osiedlu znajdował się teatr? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znaleźli uczestnicy kolejnej „Soboty z przewodnikiem”. Zobacz zdjęcia.
Początki osiedla Zawada sięgają 1801 roku, kiedy to na jej tereny przybywa Gottlieb Pangritz i kupuje 25 ha ziemi oraz dworek w okolicach nieistniejącego wtedy jeszcze kościoła św. Pawła. Na tereny Zawady nazwanej od nazwiska założyciela Kolonią Pangritz (niem. Pangritz Kolonie) stopniowo zaczynają napływać pierwsi mieszkańcy. W 1835 roku, gdy umarł Gottlieb Pangritz, kolonia liczyła już 132 domy i 225 rodzin.
- Kolonia Pangritz była typową wsią z domkami, ogórkami i przydomowymi chlewikami – mówi przewodnik PTTK Leszek Marcinkowski. - Dopiero w 1913 roku włączono ją w granice administracyjne Elbląga. Nazwa Zawada istnieje od 1951 roku.
Kościół w miejscu karczmy
Na terenie kolonii powstały z czasem dwa kościoły. Najpierw wybudowano kościół św. Pawła, a dziesięć lat później w 1905 roku kościół św. Wojciecha, który zalicza się do najmłodszych kościołów przedwojennego Elbląga.
– Na terenie, na którym teraz znajduje się kościół, znajdowała się kiedyś karczma. Potem w miejscu uciech i zabaw wybudowano dom modlitwy – mówi przewodnik. - Przed kościołem stała kaplica grzebalna i dom grabarza, a nieopodal dom gminny, w którym mieszkał kiedyś Hans Joachim Pfau (który odwiedza często Elbląg, przekazując liczne pamiątki dotyczące historii miasta – red.), a także ewangelicka szkoła św. Wojciecha. Na przykościelnym cmentarzu pochowani są pastorowie ks. Josef Zimmermann i Richard Öllers, którzy do ostatnich swoich dni odprawiali nabożeństwa w tym kościele. Tuż po wojnie także razem z polskimi kapłanami ks. Hilarym Praczem-Praczyńskim i ks. Apoloniuszem Żynelem. Niestety, krótko po wojnie zmarli, ks. Zimmermann z wycieńczenia, a ks. Öllers na tyfus.
Walczący podczas drugiej wojny światowej przeciwko sowietom ks. Pracz-Praczyński przez kilka lat ukrywał się w kościele św. Wojciecha przed Urzędem Bezpieczeństwa. W 1950 roku został aresztowany i wtrącony na trzy lata więzienia, wrócił do Elbląga i przebywał w nim do 1956 roku.
Tu mieszkał słynny jasnowidz
Szlak sobotniej wędrówki rozpoczął się przy kościele św. Wojciecha i prowadził do kościoła św. Pawła. Również nieopodal tego kościoła znajdowała się kiedyś karczma, zaadoptowana w okresie powojennym na teatr. W pierwszych latach po wojnie teatrem opiekował się aktor o nazwisku Piwowski, kilka lat później placówkę przejął teatr, który istniał tu do 1966 roku, by następnie przenieść się do Domu Kultury na Placu Jagiellończyka.
Kościół św. Pawła powstał w 1895 roku. Przetrwał drugą wojnę światową, jednak został częściowo zniszczony. Po wojnie placówkę przejęli franciszkanie, którzy byli w tamtym czasie bardzo szykanowani przez UB. – UB oskarżało ich, że stworzyli organizację terrorystyczną o nazwie zakon krzyżacki – informuje przewodnik.
Jednym z najbardziej znanych franciszkanów, który pracował na terenie parafii, był ojciec Czesław Klimuszko, spoczywający w grobowcu tuż obok kościoła św. Pawła. Nieopodal znajduje się poświęcona mu Izba Pamięci, którą podczas spaceru również zwiedzili elblążanie. 23 sierpnia minęła 109. rocznica urodzin tego sławnego jasnowidza, wizjonera i zielarza, a 25 sierpnia minie 34. rocznica jego śmierci. To właśnie w naszym mieście znany kapłan spędził ostatnich 19 lat życia. Izba Pamięci upamiętnia jego niezwykłe życie, ukazując działalność duszpasterską i duchową franciszkanina.
- Kolonia Pangritz była typową wsią z domkami, ogórkami i przydomowymi chlewikami – mówi przewodnik PTTK Leszek Marcinkowski. - Dopiero w 1913 roku włączono ją w granice administracyjne Elbląga. Nazwa Zawada istnieje od 1951 roku.
Kościół w miejscu karczmy
Na terenie kolonii powstały z czasem dwa kościoły. Najpierw wybudowano kościół św. Pawła, a dziesięć lat później w 1905 roku kościół św. Wojciecha, który zalicza się do najmłodszych kościołów przedwojennego Elbląga.
– Na terenie, na którym teraz znajduje się kościół, znajdowała się kiedyś karczma. Potem w miejscu uciech i zabaw wybudowano dom modlitwy – mówi przewodnik. - Przed kościołem stała kaplica grzebalna i dom grabarza, a nieopodal dom gminny, w którym mieszkał kiedyś Hans Joachim Pfau (który odwiedza często Elbląg, przekazując liczne pamiątki dotyczące historii miasta – red.), a także ewangelicka szkoła św. Wojciecha. Na przykościelnym cmentarzu pochowani są pastorowie ks. Josef Zimmermann i Richard Öllers, którzy do ostatnich swoich dni odprawiali nabożeństwa w tym kościele. Tuż po wojnie także razem z polskimi kapłanami ks. Hilarym Praczem-Praczyńskim i ks. Apoloniuszem Żynelem. Niestety, krótko po wojnie zmarli, ks. Zimmermann z wycieńczenia, a ks. Öllers na tyfus.
Walczący podczas drugiej wojny światowej przeciwko sowietom ks. Pracz-Praczyński przez kilka lat ukrywał się w kościele św. Wojciecha przed Urzędem Bezpieczeństwa. W 1950 roku został aresztowany i wtrącony na trzy lata więzienia, wrócił do Elbląga i przebywał w nim do 1956 roku.
Tu mieszkał słynny jasnowidz
Szlak sobotniej wędrówki rozpoczął się przy kościele św. Wojciecha i prowadził do kościoła św. Pawła. Również nieopodal tego kościoła znajdowała się kiedyś karczma, zaadoptowana w okresie powojennym na teatr. W pierwszych latach po wojnie teatrem opiekował się aktor o nazwisku Piwowski, kilka lat później placówkę przejął teatr, który istniał tu do 1966 roku, by następnie przenieść się do Domu Kultury na Placu Jagiellończyka.
Kościół św. Pawła powstał w 1895 roku. Przetrwał drugą wojnę światową, jednak został częściowo zniszczony. Po wojnie placówkę przejęli franciszkanie, którzy byli w tamtym czasie bardzo szykanowani przez UB. – UB oskarżało ich, że stworzyli organizację terrorystyczną o nazwie zakon krzyżacki – informuje przewodnik.
Jednym z najbardziej znanych franciszkanów, który pracował na terenie parafii, był ojciec Czesław Klimuszko, spoczywający w grobowcu tuż obok kościoła św. Pawła. Nieopodal znajduje się poświęcona mu Izba Pamięci, którą podczas spaceru również zwiedzili elblążanie. 23 sierpnia minęła 109. rocznica urodzin tego sławnego jasnowidza, wizjonera i zielarza, a 25 sierpnia minie 34. rocznica jego śmierci. To właśnie w naszym mieście znany kapłan spędził ostatnich 19 lat życia. Izba Pamięci upamiętnia jego niezwykłe życie, ukazując działalność duszpasterską i duchową franciszkanina.
dk
